Рӯӣдодҳо
Соҳаи тандурустӣ яке аз самтҳои аввалиндараҷаи сиёсати иҷтимоии давлати Тоҷикистон ба шумор рафта, дар давоми қариб се даҳсолаи охир бомаром рушд карда, то ба имрӯз ба пешравиҳои назаррас ноил гардидааст.
Хукумати мамлакат дар ин давра ба пешрафти соҳаи тандурустӣ ва ҳифзи иҷтимоии аҳолӣ таваҷҷуҳи хосса зоҳир намуда, барои ҳалли мушкилоти ин соҳаи ҳаётан муҳим тадбирҳои зиёдеро амалӣ гардонид.
Мо дар ин муддат дар маркази вилоятҳо ва шаҳру ноҳияҳо бо кормандони соҳаи тиб 33 мулоқоту вохӯрӣ доир намуда, масъалаву мушкилоти ин соҳаро баррасӣ кардем ва доир ба ҳалли масъалаҳои вобаста ба солимии ҷомеа, тандурустии модару кӯдак, ҳуқуқи иҷтимоии шаҳрвандон ва дигар мушкилоти ҷойдошта дастуру супоришҳои мушаххас додем ва дар ин замина ба ислоҳоту азнавсозии ҷиддии соҳа асос гузоштем.
Аз охирин вохӯрие, ки вобаста ба маросими ифтитоҳи пайкараи Ибни Сино ва Рӯзи донишу оғози соли нави таҳсил доир карда будем, ду сол сипарӣ шуд.
Тибқи таҳлилҳо нақшаи чорабиниҳои баъди мулоқот таҳияшуда дар муҳлатҳои муқарраргардида амалӣ шуда истодааст.
Вохӯрии имрӯзаи мо ба ифтихори Рӯзи кормандони соҳаи тандурустӣ ва солгарди бузургтарин чеҳраи илми Шарқ - Абӯалӣ ибни Сино, ки яке аз поягузорони илми тиб ба шумор меравад, баргузор мегардад.
Аз ин рӯ, шумо – ҳозирини гиромӣ ва тамоми кормандони соҳаи тибби мамлакатро ба ин муносибат самимона табрик мегӯям.
Ҳозирини арҷманд!
Соли равон барои тамоми кормандони соҳаи тиб, аз ҷумла табибон ва ҳамшираҳои шафқат соли санҷиши донишу маҳорати касбӣ, давраи вазнини мубориза бар зидди зукоми хавфнок – бемории сироятии коронавирус, ҷасорату матонат ва ҳатто ҷоннисорӣ барои наҷоти беморон, яъне ҳамватанон ва давраи баланд бардоштани мақому мавқеи табибон дар ҷомеа ба шумор меравад.
Ин бемории хатарнок, ки дар як муддати кӯтоҳ бошиддат дар олам паҳн шуда, 213 давлати дунёро таҳти таъсир қарор дод, дар кишвари мо низ пайдо гардид.
Мо ҳанӯз аз рӯзҳои аввали пайдоиши ин беморӣ вазъи дар ҷаҳон баамаломадаро таҳлил намуда, барои пешгирӣ кардани паҳншавии он ҳамаи тадбирҳои фавриро андешидем ва корҳои фаҳмондадиҳиро доир ба риояи қоидаҳои беҳдошти шахсиву ҷамъиятӣ дар тамоми қаламрави мамлакат ба роҳ мондем.
То 17-уми августи соли ҷорӣ дар ҷаҳон зиёда аз 21 миллион нафар одамон ба ин беморӣ мубтало шуда, 756 ҳазор нафар ҷони худро аз даст доданд.
Қобили зикр аст, ки аксари табибон ва ҳамшираҳои шафқат дар муассисаҳои тиббии кишварамон аз паҳншавии босуръати пандемия наҳаросида, онро мисли дигар бемориҳои сироятӣ қабул карданд ва аз рӯзҳои аввал бо ҷасорат муборизаро оғоз карданд.
Ба ин кори хайр ҳатто собиқадорону нафақахӯрони соҳа бо амри виҷдон ҳамроҳ шуданд.
Онҳо шабонарӯзӣ дар ҷойи кори худ истода, тамоми қувва, дониш ва таҷрибаашонро сафарбар сохтанд ва ҷони ҳазорон нафар шахсони беморро аз чанголи марг раҳо бахшиданд.
Махсусан, табибоне, ки дар он шабу рӯзҳо дар беморхонаҳои сироятӣ ва муассисаҳои махсусгардонидашуда заҳмат кашиданд, намунаи баланди ватандӯстиву инсондӯстӣ нишон доданд ва садоқати худро ба касби интихобнамудаашон исбот карданд.
Баъзе табибон ва ҳамшираҳои шафқат ҳатто се-чор моҳ аз ҷойи кори худ берун нарафтанд, худашон бемор шуданд, табобат гирифтанд ва боз корашонро идома доданд. Ва имрӯз ҳам фаъолияти худро содиқона идома дода истодаанд. Аҳсан ба онҳо!
Бо истифода аз фурсати муносиб, ба ҳамаи кормандони соҳаи тандурустӣ ва махсусан, ба табибону ҳамшираҳои шавқат, ки дар он рӯзҳои вазнин матонату ҷасорат нишон доданд, аз номи Ҳукумати мамлакат самимона сипосу миннатдорӣ баён намуда, барояшон саломатӣ ва барори кор мехоҳам.
Дар натиҷаи ба роҳ мондани чораҳои фаврӣ, таблиғоту фаҳмондадиҳӣ, безараргардонии маҳалҳои зист, хонаҳои истиқомативу муассисаҳои иҷтимоӣ, ташкилоту корхонаҳои давлатӣ, инчунин, пешбурди омори шахсони бемор дар тамоми қаламрави мамлакат пеши роҳи паҳншавии беморӣ то андозае гирифта шуд.
Дар ин раванд, дар шаҳру ноҳияҳо барои қабул ва табобати беморон ҷойҳои иловагӣ таъсис дода, бо таҷҳизоти муосир таъмин карда шуданд.
Танҳо дар шаҳри Душанбе дар як муддати кӯтоҳ 5000 ҷойи иловагӣ омода карда шуд.
Дар маркази вилоятҳо ва шаҳрҳои калон низ чунин ҷойҳои иловагӣ омода гардиданд.
Бо мақсади дастгирии табибон ва ҳамшираҳои шафқат бо амри Президенти мамлакат аз 1 майи соли 2020 иловапулӣ ба музди меҳнати кормандони соҳаи тиб дар ҳаҷми 12,4 миллион сомонӣ ба имзо расид.
Ҳамзамон бо ин, барои бо маводи ғизоӣ таъмин намудани беморхонаҳо зиёда аз 11 миллион сомонӣ ҷудо карда, сари вақт ба муассисаҳои тиббӣ расонида шуд.
Дар баробари ин, бо мақсади мубориза ба муқобили коронавирус суратҳисоби махсуси Вазорати тандурустӣ ва ҳифзи иҷтимоии аҳолӣ таъсис дода шуд.
То ба имрӯз аз ин суратҳисоб беш аз 4 миллион сомонӣ барои харидории доруворӣ ва таҷҳизот сарф гардидааст.
Бар замми ин, аз ҳисоби буҷети Вазорати тандурустӣ ва ҳифзи иҷтимоии аҳолӣ ба маблағи 13,4 миллион сомонӣ доруворӣ ва дигар таҷҳизоти зарурии тиббӣ харидорӣ шудааст.
Ҳамчунин, соҳибкорони бонангу номуси ватанӣ ва ширкатҳои хусусӣ низ аз ҳисоби корхонаҳои худ барои беморхонаҳо маводи ғизоӣ, либоси махсус, ниқоб, доруворӣ ва таҷҳизоти тиббӣ харидорӣ карданд.
Дар ин давра 60 корхона бо истеҳсоли ниқобҳои тиббӣ ва 20 корхона ба истеҳсоли либоси махсуси муҳофизатӣ машғул шуда, то 15 августи соли 2020 зиёда аз 10 миллион дона ниқоби тиббӣ ва 56 ҳазор либоси махсуси тиббӣ истеҳсол намуданд.
Инчунин, ҳоло дар кишвар 15 корхона ба истеҳсоли маводи безараргардонӣ ва беҳдоштӣ машғул мебошад.
Бинобар ин, ба ҳамаи соҳибкорону тоҷирон ва шахсони ҳимматбаланде, ки дар рӯзҳои сангини бемории сироятӣ соҳаи тандурустиро дастгирӣ карданд, ба табибону ҳамшираҳои шафқат кумак намуданд, ба суратҳисоби махсус маблағ гузарониданд ва дар паст кардани шиддати ин беморӣ ёрмандӣ расониданд, изҳори сипос карда, ба ҳар кадоми онҳо саломатӣ ва комёбӣ орзу менамоям.
Дар ин давра аз кишварҳои дигар ва созмонҳои байналмилалӣ низ ба маблағи қариб 34 миллион сомонӣ кумакҳои башардӯстона расиданд, ки ба онҳо барои ёрии саривақтӣ изҳори ташаккур мекунам.
Ҳозирини гиромӣ!
Пандемияи КОВИД-19 ба иқтисодиёти ҳамаи давлатҳои ҷаҳон, аз ҷумла кишвари мо низ таъсири манфӣ расонид ва таъсири он ҳанӯз идома дорад.
Суръати рушд ва нишондиҳандаҳои иқтисодии ҳатто кишварҳои абарқудрати ҷаҳон бо сабаби карантин ва дигар чораҳои пешгирӣ аз паҳншавии коронавирус коҳиш ёфтанд.
Аз ин сабаб, дар баробари буҳрони амиқи иқтисодиву молиявӣ ва бекории шадиду камбизоатӣ ба инсоният хатари норасоии озуқаворӣ ва болоравии нархи молу маҳсулоти ниёзи аввалия, алалхусус, маводи ғизоӣ таҳдид менамояд.
Дар чунин шароит, Ҳукумати Тоҷикистон барои паст намудани таъсири омилҳои буҳронӣ ба иқтисодиёти кишвар як силсила тадбирҳои таъхирнопазир андешид.
Натиҷаи онҳоро имрӯз дар фаровонии маҳсулот дар бозорҳои кишвар ва устувориву дастрасии нархҳо дидан мумкин аст.
Дар баробари ин, як масъалаи муҳимро таъкид кардан мехоҳам.
Таҷриба нишон дод, ки дар соҳаи тандурустӣ баъзе бахшҳо осебпазир буда, барои пешрафти онҳо бояд корҳои бештар анҷом дода шаванд.
Ҳозирини муҳтарам!
Ҳоло мехоҳам андешаҳои худро доир ба вазъи соҳаи тандурустӣ ва ҳифзи иҷтимоии аҳолӣ, дастовардҳо, норасоиҳо ва вазифаҳо барои дар оянда боз ҳам беҳтар намудани солимии мардуми кишварамон, ки сарвату боигарии бебаҳои давлат аст, баён намоям.
Давлату Ҳукумати мамлакат ҳанӯз аз солҳои нахустини соҳибистиқлолӣ барои рушди соҳаи тандурустӣ ва ҳифзи иҷтимоии аҳолӣ, танзими фаъолияти соҳа ва таҳкими пойгоҳи моддиву техникии ин самти афзалиятнок ҳамаи тадбирҳои заруриро амалӣ карда истодааст.
Дар ин давра ислоҳоти сохтори тандурустии мамлакат оғоз шуда, то ба имрӯз бомаром идома дорад.
Дар ин раванд, аксари санадҳои меъёрии ҳуқуқии соҳа таҳия гардида, идоракунӣ ва маблағгузории он ба низом дароварда шуд, кумаки аввалияи тиббию санитарӣ рушд кард ва таҷдиди муассисаҳои тиббию фармасевтӣ амалӣ гардид.
Агар дар кишвар то соли 1991 ҳамагӣ 2862 муассисаи тандурустӣ фаъолият дошта бошад, пас дар замони соҳибистиқлолӣ ин шумора қариб ду баробар афзуда, соли 2020 ба 4369 расидааст, яъне 1507 муассиса зиёд шудааст.
Агар дар давраи солҳои 1991 то 2005 дар мамлакат ҳамагӣ 187 муассисаи тандурустӣ бунёд шуда бошад, пас аз соли 2006 то шаш моҳи аввали соли 2020-ум 1071 муассисаи нави соҳа сохта, ба истифода дода шудааст.
Танҳо соли 2019 дар мамлакат 154 муассисаи тандурустӣ ва ҳифзи иҷтимоии аҳолӣ ба истифода дода шуда, дар ду соли охир 320 номгӯй таҷҳизоти тиббӣ, фармасевтӣ ва технологияҳои навтарин барои истеҳсоли доруворӣ ба маблағи қариб як миллиард сомонӣ ва барои муассисаҳои тандурустии шаҳру ноҳияҳо 150 воситаи нақлиёти санитариву махсусгардонидашуда харидорӣ карда шудааст.
Мутобиқи Амри Президенти мамлакат аз 22 майи соли 2018 доир ба амалӣ намудани корҳои ободониву бунёдкорӣ дар шаҳру ноҳияҳои кишвар ба муносибати 30 - солагии истиқлоли давлатӣ дар давоми солҳои 2018-2021 бунёди 358 муассисаи тандурустӣ ба нақша гирифта шуда буд, ки аз ин ҳисоб 276 муассиса то аввали июли соли 2020 сохта, ба истифода дода шуд.
Сохтмони 132 иншооти дигар то охири соли 2021 ба нақша гирифта шудааст.
Аз шумораи умумии сохтмонҳо 200 иншоот аз ҳисоби соҳибкорон ва 63 иншооти дигар аз ҳисоби маблағҳои буҷети ҷумҳуриявию маҳаллӣ сохта мешавад.
Соли 2016 дар пойтахти кишвар – шаҳри Душанбе бузургтарин иншооти соҳа - Маҷмааи тандурустии «Истиқлол» бо 38 бино ва 61 шуъба ҳамчун маркази тиббии бисёрсоҳаи дорои 650 кат ва дармонгоҳ барои қабули 800 нафар дар як баст бунёд ва ба истифода супорида шуд. Дар ин муассиса ҳоло қариб 2400 нафар кормандон, аз ҷумла 500 нафар табибон ва беш аз 800 нафар кормандони миёнаи тиб ба мардуми Тоҷикистон хизмат карда истодаанд.
Дар кишвар, инчунин, 8 муассисаи тиббии бисёрсоҳавӣ, аз ҷумла, Маркази миллии тиббии «Шифобахш», Маркази тиббии шаҳрии рақами 1, беморхонаҳои клиникии вилоятӣ дар шаҳрҳои Хоруғ, Хуҷанд, Кӯлоб, Бохтар ва ноҳияи Данғара фаъолият доранд, ки дар онҳо ҳазорон нафар беморон табобат меёбанд.
Буҷети соҳаи тандурустӣ дар соли 2020-ум 1 миллиарду 841 миллион сомониро ташкил медиҳад, ки ин нисбат ба соли 2008-ум 7,2 баробар зиёд мебошад.
Дар 29 соли истиқлол музди меҳнати кормандони соҳаи тандурустӣ аз 3 сомонӣ ба 1253 сомонӣ расонида шуда, ин нишондиҳанда ҳатто нисбат ба соли 2007-ум қариб 20 баробар зиёд шудааст.
Бо Фармони Президенти мамлакат, ки чанд рӯз пештар ба тасвиб расид, аз 1-уми сентябри соли ҷорӣ музди меҳнати кормандони тамоми ташкилоту муассисаҳои буҷетӣ, аз ҷумла кормандони соҳаи тандурустӣ 15 фоиз зиёд карда мешавад.
Хароҷот аз ҳисоби буҷети давлат ба ҳар як нафар аҳолӣ дар соли 2020-ум 200 сомониро ташкил медиҳад, ки ин рақам назар ба соли 2001-ум 45 баробар ва нисбат ба соли 2011-ум дуюним баробар зиёд аст.
Вобаста ба зиёд гардидани ҳаҷми маблағгузорӣ аксари муассисаҳои тиббӣ аз таъмири асосӣ бароварда шуда, сатҳу сифати табобати беморон тадриҷан беҳтар ва ҳолатҳои барои ташхису табобат ба хориҷи кишвар рафтани шаҳрвандон хеле кам гардид.
Бо мақсади аз байн бурдани пардохтҳои ғайрирасмӣ аз ҷониби аҳолӣ ду санади муҳим - “Барномаи кафолатҳои давлатӣ оид ба таъмини аҳолӣ бо кумаки тиббию санитарӣ дар шаҳру ноҳияҳои таҷрибавии Ҷумҳурии Тоҷикистон” ва “Тартиби хизматрасонии тиббию санитарӣ ба шаҳрвандони Ҷумҳурии Тоҷикистон дар муассисаҳои системаи давлатии тандурустӣ ва тартиби муоинаи тиббии давравӣ ва ҳатмии тиббии шаҳрвандон” қабул ва татбиқ гардидаанд.
Дар доираи ин санадҳо солҳои 2015 – 2019 аз ҳисоби хизматрасониҳои муздноки зикршуда илова ба буҷети ҳарсолаи барои соҳа пешбинигардида 831 миллион сомонӣ ворид гардида, ин маблағ асосан барои ҳавасмандгардонии кормандони соҳа тавассути пардохти музди меҳнати иловагӣ, таъмини беморон бо доруворӣ, инчунин, хариди таҷҳизоти муосири тиббӣ равона карда шудааст.
Дар баробари ин, маблағгузории сарикасӣ дар ҳамаи муассисаҳои кумаки аввалияи тиббию санитарӣ ҷорӣ гардида, меъёри он соли 2020 дар муассисаҳои шаҳрӣ (59 сомонӣ) ва деҳот (48 сомонӣ) нисбат ба соли 2016 (мутаносибан 49 ва 34 сомонӣ) 17 ва 29 фоиз зиёд карда шуд.
Дар 29 соли охир дар раванди татбиқи ислоҳот ва рушди соҳаи тандурустӣ 45 лоиҳа, аз ҷумла 12 лоиҳаи давлатии сармоягузорӣ амалӣ гардид ва татбиқи қисме аз онҳо идома дорад, ки маблағи умумии онҳо зиёда аз ду миллиард сомониро ташкил медиҳад.
Дар доираи маблағҳои зикршуда, ки қисми асосии он сармоягузории давлатӣ, яъне қарзи Ҳукумати мамлакат мебошад, 450 беморхонаи ҳозиразамон, марказҳои саломативу табобатӣ, бунгоҳҳои тиббӣ ва озмоишгоҳҳои муосир сохта, ба истифода дода шудаанд.
Ҳамзамон бо ин, садҳо нафар табибон ва ҳамшираҳои шафқат аз курсҳои бозомӯзӣ гузашта, маҳорат ва малакаи касбиашонро баланд бардоштаанд.
Дӯстони азиз!
Беҳбудии сифати хизматрасониҳои тиббӣ аз бисёр ҷиҳат ба сатҳу сифати омода кардани кадрҳо вобаста мебошад.
Аз ин лиҳоз, дар солҳои соҳибистиқлолӣ зарурати пешбурди сиёсати нав дар соҳаи тайёр кардани кадрҳои тиббӣ пеш омад.
Бо ин мақсад дар ин давра “Консепсияи ислоҳоти таҳсилоти тиббӣ ва фарматсевтӣ дар Ҷумҳурии Тоҷикистон” қабул гардид.
Дар ин замина, Ҳукумати мамлакат ҷиҳати тайёр намудани кадрҳои баландихтисоси тиббӣ ва илмӣ “Барномаи тайёр кардани кадрҳои тиббӣ барои солҳои 2010-2020 дар Ҷумҳурии Тоҷикистон”-ро қабул кард.
Имрӯз дар кишвар шумораи табибон беш аз 19 ҳазор нафарро ташкил медиҳад, ки дар муқоиса бо соли 1991-ум 29 фоиз, нисбат ба соли 2000-ум 32 фоиз ва назар ба соли 2010-ум беш аз 19 фоиз зиёд мебошад.
Ҳар сол Донишгоҳи давлатии тиббии Тоҷикистон ба номи Абӯалӣ ибни Сино барои соҳа ба ҳисоби миёна 1282 нафар кадрҳои ҷавон тайёр мекунад, яъне дар 5 соли охир ин муассисаи таҳсилоти олии касбиро қариб 6500 нафар ҷавонон хатм кардаанд.
Шумораи умумии кормандони миёнаи тиббӣ ҳоло ба 54 ҳазор нафар расидааст, ки ин нишондиҳанда назар ба соли 1991-ум 27 фоиз ва дар муқоиса бо соли 2010-ум 35 фоиз зиёд мебошад.
Нишондиҳандаи таъминот бо кадрҳо дар миқёси мамлакат ба 10 ҳазор аҳолӣ аз соли 1991 то соли 2007 тамоюли пастравӣ дошт ва дар натиҷаи тадбирҳои амалигардида аз соли 2007 рӯ ба афзоиш овард.
Ҳоло таъминот бо кадрҳо нисбат ба 10 ҳазор аҳолӣ бо табибон 21 ва бо кормандони миёнаи тиббӣ 59 нафарро ташкил медиҳад.
Вале норасоии кадрҳо ҳанӯз ҳам мушоҳида мешавад, ки ин мушкилот дар вилояти Хатлон нисбат ба дигар минтақаҳои кишвар бештар мебошад.
Умуман, дар мамлакат имрӯз 4264 нафар табиб ва 2358 корманди миёнаи тиб намерасад.
Бинобар ин, вазоратҳои тандурустӣ ва ҳифзи иҷтимоии аҳолӣ, рушди иқтисод ва савдо, молия ва мақомоти иҷроияи ҳокимияти давлатии вилоятҳо ва шаҳру ноҳияҳоро зарур аст, ки масъалаи мазкурро ҳамаҷониба омӯхта, пешниҳодҳои худро ба Ҳукумати мамлакат манзур намоянд.
Ҳамчунин, таҳлилҳо собит месозанд, ки бо кадрҳои баландихтисос таъмин намудани муассисаҳои тандурустӣ яке аз мушкилоти асосии соҳа мебошад ва аз ин лиҳоз, ин масъала бояд самти муҳимми сиёсат ва амнияти иҷтимоии кишвар дониста шавад.
Зеро дар ҳолатҳои паҳншавии ҳар гуна эпидемия ва умуман, дар ҳолатҳои душвори иҷтимоӣ барои пешгирӣ кардан ва наҷоти одамон нақши табибон, яъне мутахассисони баландихтисос ҳамеша ҳалкунанда ба шумор меравад.
Дар ин самт, иҷрои супоришҳои қаблан гузоштаи мо доир ба омода кардани шумораи зарурии табибони сироятшинос ва ҳамшираҳои шафқат аз ҳисоби мутахассисони соҳаҳои дигари тиббӣ тавассути таъсиси курсҳои кӯтоҳмуддат барои ҳар як шаҳру ноҳия, дар дохил ва хориҷи кишвар тайёр кардани кадрҳои соҳаи тандурустӣ, махсусан, мутахассисони бахшҳои вирусология, эпидемиология, эҳёгарӣ ва бозомӯзии онҳо, инчунин, ба роҳ мондани истеҳсоли доруворӣ, воситаҳои муҳофизатӣ ва маводу ашёи дигар бояд ҳарчи зудтар таъмин карда шавад.
Тайёр кардани мутахассисони соҳаи тандурустӣ дар 31 муассисаи таълимӣ амалӣ карда мешавад.
Аз шумораи умумии муассисаҳои таълими тиббӣ 20 муассиса, аз ҷумла Донишгоҳи давлатии тиббии Хатлон дар даврони соҳибистиқлолӣ таъсис ёфтааст.
Дар робита ба ин, як масъалаи муҳимро, ки қаблан низ гуфта будам, таъкид месозам.
Тибқи таҳлилҳо сатҳи дониш ва малакаи касбии хатмкунандагони муассисаҳои таҳсилоти олии соҳа ва махсусан, коллеҷҳои тиббии кишвар ба меъёрҳои қабулшуда ва талаботи рӯз чандон мувофиқ нест.
Бинобар ин, роҳбарони Вазорати тандурустӣ ва ҳифзи иҷтимоии аҳолӣ, инчунин, муассисаҳои таҳсилоти олӣ ва миёнаи тиббиро зарур аст, ки доир ба ҳалли ин масъала, яъне баланд бардоштани сатҳи таълим ва сифати омодагии касбии донишҷӯён тадбирҳои қатъӣ андешанд.
Мо бояд ба сифати тайёр кардани кадрҳо эътибори аввалиндараҷа диҳем, на ба шумораи онҳо.
Дар 29 соли охир бо мақсади аз байн бурдани норасоии мутахассисон ҳар сол бо дастгирии Комиссияи ҷумҳуриявӣ оид ба интихоб ва тайёр намудани кадрҳо дар муассисаҳои таҳсилоти олӣ ва илмии давлатҳои хориҷӣ тавассути Стипендияи Президенти мамлакат «Дурахшандагон», аз ҳисоби маблағҳои Вазорати тандурустӣ ва ҳифзи иҷтимоии аҳолӣ ва маблағҳои ғайрибуҷетӣ зиёда аз 500 нафар мутахассисон дар муассисаҳои илмиву таълимии кишварҳои пешрафтаи хориҷӣ таҳсил ва бозомӯзӣ кардаанд, ки ин барои ба роҳ мондани хизматрасониҳои нави тиббӣ мусоидат намуд.
Зарур аст, ки ин кор минбаъд низ идома дода шавад.
Бояд гуфт, ки аз 13 муассисаи илмии вазорат 10 муассиса ва аз 31 муассисаи таълимии соҳаи тандурустӣ 20 муассиса дар замони соҳибистиқлолӣ таъсис дода шудааст, ки ин худ гувоҳи дастгирии Ҳукумати Тоҷикистон дар самти рушди илм дар соҳаи тандурустӣ мебошад.
Имрӯз дар соҳа 841 нафар докторҳо ва номзадҳои илми тиб фаъолият доранд, ки 64 фоизи онҳо рисолаҳои илмии худро дар даврони истиқлол ҳимоя кардаанд.
Илова бар ин, хотиррасон месозам, ки дар кишвар 10 коллеҷи хусусии тиббӣ фаъолият дошта, дар онҳо қариб 1000 нафар омӯзгорону табибон ва 63 нафар кормандони миёнаи тиббӣ кор мекунанд.
Инчунин, дар кишвар 717 муассисаи хусусии тиббӣ амал мекунад, ки дар онҳо беш аз 4100 нафар, аз ҷумла 1702 нафар табибон, 1580 нафар кормандони миёнаи тиббӣ ва 877 нафар кормандони ёрирасон машғули фаъолият мебошанд.
Дар баробари пешравиҳои муайян, дар самти пешбурди корҳои илмии соҳа камбудиҳо низ ба назар мерасанд.
Масалан, дастгоҳу таҷҳизоте, ки дар муассисаҳои илмӣ истифода мешаванд, ба талаботи имрӯза ҷавобгӯ набуда, хеле фарсуда гардидааст.
Зарур аст, ки ин камбудиҳо ҳарчи зудтар бартараф ва дар навбати аввал масъалаи таъминоти озмоишгоҳҳо бознигарӣ карда шавад.
Зеро илм ҷузъи таркибии фаъолияти ҳар як муассисаи тиббӣ буда, танҳо тавассути илми воқеӣ мо метавонем ба рушди соҳаи тандурустӣ ва ҳифзи иҷтимоии аҳолӣ такон бахшем.
Дӯстони гиромӣ!
Дар доираи ислоҳоти соҳа баланд бардоштани сатҳи хизматрасонии тиббӣ ва мубориза бар зидди бемориҳои сироятӣ яке аз самтҳои асосии сиёсати давлат оид ба ҳифзи саломатии аҳолӣ мебошад.
Дар ин самт то имрӯз дар кишвар 12 барномаи миллӣ, аз ҷумла доир ба мубориза бар зидди бемориҳои сил, диабети қанд, саратон, дил, вируси норасоии масунияти одам, вараҷа, нашъамандӣ, рушди донории хун ва дигар бахшҳо татбиқ шуда истодаанд, ки ҳадафи асосии онҳо паст намудани сатҳи гирифторшавӣ ба бемориҳо ва беҳтар кардани солимии аҳолӣ мебошад.
То давраи соҳибистиқлолӣ дар кишвар марказҳои махсусгардонидашуда оид ба пешгирӣ ва мубориза бар зидди вируси норасоии масунияти одам вуҷуд надоштанд.
Чунки ин беморӣ дар Тоҷикистони мо умуман вуҷуд надошт.
Дар 29 соли истиқлол панҷ барномаи миллӣ оид ба мубориза бар зидди ин беморӣ таҳия ва қабул гардида, ҳоло лоиҳаи нави “Барномаи миллӣ барои солҳои 2021-2025” дар баррасӣ қарор дорад.
Дар доираи татбиқи барномаҳои қабулгардида шумораи марказу ташхисгоҳҳои замонавӣ афзоиш ёфта, фарогирии аҳолӣ ба ташхиси вируси норасоии масунияти одам сол ба сол беҳтар гардид ва ин нишондиҳанда соли 2020 нисбат ба соли 2010 қариб шаш баробар зиёд шуд.
Таҳлили вазъи сирояти вируси норасоии масунияти одам нишон медиҳад, ки он тамоюли зиёдшавӣ дошта, ба ҳолати 1-уми июли соли 2020 дар кишвар расман 12666 нафар шахсони бо ин вирус сироятёфта ба қайд гирифта шуда, аз ин шумора то ба имрӯз 3455 нафар фавтидааст.
Ба мақсади пешгирӣ намудан ва мубориза бар зидди бемории диабети қанд, ки ба гурӯҳи бемориҳои дар байни аҳолии Тоҷикистон паҳнгардида дохил мешавад, якчанд барномаи мубориза бар зидди диабети қанд қабул ва амалӣ карда шудааст.
Вале бо вуҷуди ин, шумораи беморони диабети қанд дар кишвар мунтазам афзуда истодааст.
Масалан, соли 2001 шумораи шахсони ба бемории диабети қанд гирифторшуда 10326 нафарро ташкил мекард, вале соли 2019 ин шумора ба 46256 нафар расидааст.
Вазъи зикршуда ва дар айни замон зиёдшавии дигар бемориҳои эндокринологӣ андешидани тадбирҳои қатъии иловагиро тақозо менамояд.
Дар ин самт, зарур аст, ки корҳои фаҳмондадиҳиву пешгирикунанда доир ба сабабҳои сар задани чунин бемориҳо, аз ҷумла камҳаракатӣ, истеъмоли нодурусти маводи ғизоӣ, пурхӯрӣ ва манфиати тарзи ҳаёти солим ва махсусан, варзиш ва фаъолнокии ҷисмонӣ пурзӯр карда шаванд.
Ҳарчанд ки бо мақсади пешгирӣ, ташхис ва табобати бемории саратон заминаи моддиву техникии муассисаҳои зиддисаратонӣ пурқувват гардонида шуд, аммо сатҳи беморшавии умумӣ ва беморшавии аввалия бо саратон сол ба сол боло рафта истодааст.
Ин нишондиҳанда соли 2009 нисбат ба 100 ҳазор аҳолӣ 133,5 нафарро ташкил мекард, вале соли 2019 ба 191,6 нафар расидааст.
Илова ба бемориҳои зикршуда дар кишвар болоравии сатҳи нашъамандӣ ба мушоҳида мерасад.
Ҳукумати Тоҷикистон ба муқобили ин зуҳуроти номатлуб муборизаи беамон бурда, як қатор санадҳои меъёрии ҳуқуқии дахлдорро қабул намудааст.
Ҳамчунин, сохторҳое низ таъсис дода шудаанд, ки иҷро ва риояи ин санадҳоро таъмин ва назорат мекунанд.
Дар натиҷаи чораҳои амалгардида сатҳи нашъамандӣ аз соли 2007 сар карда, рӯ ба камшавӣ овардааст.
Вобаста ба ин, Вазорати тандурустӣ ва ҳифзи иҷтимоии аҳолӣ вазифадор карда мешавад, ки минбаъд вазъи нашъамандиро таҳти баррасӣ ва назорати ҷиддӣ қарор дода, бо мақсади коҳиш додани сатҳи нашъамандӣ ва сари вақт андешидани тадбирҳои таъхирнопазир, инчунин, вобаста ба таъсис додани маркази замонавии офиятбахшӣ ва табобати шахсони гирифтори нашъамандӣ дар заминаи Муассисаи давлатии “Маркази ҷумҳуриявии барқароркунии тиббию иҷтимоии “Тангаӣ” ва ҷалби таваҷҷуҳи донорҳо ва созмонҳои кумакрасон чораҳои заруриро амалӣ намояд.
Яке аз самтҳои муҳимми ислоҳоти соҳаи тандурустӣ афзалият додан ба кумаки аввалияи тиббию санитарӣ, аз ҷумла тибби оилавӣ мебошад.
Аслан, рушди тибби оилавӣ дар Тоҷикистон аз соли 1998 оғоз гардид.
Дар давоми солҳои 1999-2019 дар доираи ислоҳот заминаи меъёрии ҳуқуқии тибби оилавӣ тавассути қабули қонунҳо, нақшаҳои стратегӣ ва барномаҳои дахлдор пурзӯр гардида, инфрасохтори муассисаҳои тандурустӣ, хусусан, муассисаҳои кумаки аввалияи тиббию санитарӣ, рушди захираҳои инсонӣ, аз ҷумла тайёр намудани мутахассисони тибби оилавӣ вусъат пайдо кард.
Дар натиҷаи беҳтар гардидани ҳолати инфрасохтор ва заминаи моддиву техникии 43 фоизи муассисаҳои кумаки аввалия дастрасӣ ва имкониятҳои ташхису табобат беҳтар гардида, ба мусбат гардидани нишондиҳандаҳои соҳаи тандурустӣ, аз ҷумла кам шудани бемориҳои сироятиву ғайрисироятӣ ва афзоиши муроҷиати шаҳрвандон мусоидат намуд.
Дигар самти муҳимми хизматрасониҳои тиббӣ бо истифодаи дастовардҳои илми муосир ва технологияҳои ҳозиразамон ба роҳ мондани усулҳои нави пешгирӣ ва ташхису табобат мебошад.
Ҳадафи васеъ ба роҳ мондани ин таҷриба кам кардани шумораи беморони барои табобат ба кишварҳои дигар фиристодашаванда мебошад, ки ин, албатта, ба вазъи молиявии оилаҳои шахсони бемор таъсири мусбат мерасонад.
Корҳо дар ин самт имрӯз, аллакай, натиҷа дода истодаанд ва ҳоло шумораи эҳтиёҷмандон барои ташхису табобат дар муассисаҳои берун аз марзи кишвар то 50 фоиз коҳиш ёфтааст.
Қобили зикр аст, ки ин пешравӣ дар натиҷаи тарбияи кадрҳои ҷавони соҳа ва беҳтар гардидани таъминот бо таҷҳизоти ҳозиразамон имконпазир гардид.
Имрӯз дар кишвар 21 дастгоҳи томографияи компютерӣ (дар соли 1991–ум 1 адад), 873 дастгоҳи ташхиси ултрасадо (соли 1992 - 12 адад), 76 дастгоҳи эндовидеоҷарроҳӣ (соли 1997-1), 11 дастгоҳи томографияи магнитии резонансӣ, 8 дастгоҳи ангиографӣ ва 46 дастгоҳи рентгени рақамӣ дар хизмати мардум қарор дорад.
Дар баробари ин, зикр бояд кард, ки дар кишвар то ба имрӯз муассисаи махсусгардонидашуда оид ба табобати бемориҳои сӯхтагӣ ва заҳролудшавӣ вуҷуд надорад.
Ҳоло чунин беморон дар шуъбаҳои дахлдори Маркази тиббии шаҳрии рақами 3 шаҳри Душанбе бистарӣ ва табобат карда мешаванд.
Бинобар ин, Вазорати тандурустӣ ва ҳифзи иҷтимоии аҳолӣ вазифадор карда мешавад, ки масъалаи таъсиси Маркази миллии махсусгардонидашуда оид ба бемориҳои сӯхтагӣ ва заҳролудшавиро омӯхта, ба Ҳукумати мамлакат пешниҳод манзур намояд.
Ҳозирини арҷманд!
Ҳифзи сиҳатии модарону кӯдакон яке аз масъалаҳои афзалиятноки соҳаи тандурустӣ ба ҳисоб меравад.
Дар натиҷаи амалӣ шудани тадбирҳои андешидаи Ҳукумати мамлакат тайи солҳои истиқлоли давлатӣ нишондиҳандаҳои фавти кӯдакон ва модарон мутаносибан дуюним ва сеюним баробар паст гардидааст.
Тибқи омори расмӣ, агар соли 1991 нишондиҳандаи фавти кӯдакони синни то яксола ба 40,9 баробар шуда бошад, ин рақам соли 2019 ба 14,9 нисбат ба 1000 зиндатаваллудро ташкил кардааст.
Бо мақсади беҳтар намудани инфрасохтори хадамоти ҳифзи саломатии модару кӯдак дар солҳои соҳибистиқлолӣ якчанд муассисаҳои нав сохта, ба истифода дода шуданд.
Ғамхорӣ дар ҳаққи наврасону ҷавонон ва таҳти назорат қарор додани вазъи саломатии онҳо метавонад, ки таваллуди насли солимро дар оянда таъмин намояд.
Дар ин ҷода қарори Ҳукумати Тоҷикистон аз 23 августи соли 2016 “Дар бораи Қоидаҳои гузаронидани муоинаи тиббии ҳатмии шахсони никоҳшаванда” ва ворид намудани илова ба Кодекси оила доир ба манъ кардани никоҳи хешу табори наздик нақши назаррас бозида истодааст.
Натиҷаи муоинаи 126 ҳазор нафар никоҳшавандагон танҳо дар соли 2019 имкон дод, ки пеш аз ақди никоҳ дар 2051 нафар як қатор бемориҳо муайян гардида, онҳо ба табобат ва назорат фаро гирифта шаванд.
Имрӯз аз 27 ҳазор нафар кӯдакони маъюб, ки ба қайд гирифта шудаанду ба онҳо аз ҳисоби буҷети давлат нафақаи маъюбӣ пардохта мешавад, қисми зиёдашон натиҷаи издивоҷи хешу табори наздик мебошад. Оилаҳое, ки дар онҳо тифли маъюб ба дунё меояд, як умр бадбахт мешаванд. Чунин оилаҳо, табиист, ки оилаҳои ҷавон мебошанд. Саволе ба миён меояд, ки барои бадбахтии онҳо кӣ ҷавоб мегӯяд?
Таъмини бехатарии санитарию эпидемиологӣ яке аз самтҳои асосии ҳифзи саломатии аҳолӣ мебошад.
Бо мақсади ислоҳоти низоми эмгузаронӣ ва пурзӯр намудани идоракунии сохтори иммунизатсия соли 1996 Маркази ҷумҳуриявии иммунопрофилактика ва сохторҳои он дар тамоми шаҳру ноҳияҳо таъсис дода шуда, соли 2015 бо дастгирии бевоситаи Ҳукумати мамлакат барои маркази зикргардида бинои алоҳида сохта, ба истифода дода шуд.
Бояд гуфт, ки норасоии мутахассисони бахши мазкур мушкилоти асосӣ дар самти таъмини амнияти санитарию эпидемиологии аҳолӣ мебошад.
Аз ин лиҳоз, Донишгоҳи давлатии тиббии Тоҷикистон ба номи Абӯалӣ ибни Синоро зарур аст, ки аз соли таҳсили 2020 – 2021 шурӯъ карда, факултаи нигаҳдории тандурустиву ҷамъиятиро ба факултаи тиббии профилактикӣ табдил дода, қабули ихтисосҳои эпидемиолог, иммунолог, вирусолог, микробиолог, бемориҳои сироятӣ ва беҳдоштиро ба роҳ монад.
Ҳамзамон бо ин, Донишкадаи таҳсилоти баъдидипломии кормандони соҳаи тандурустӣ ва дигар муассисаҳои илмию таълимии соҳа вазифадор карда мешаванд, ки барои бештар тарбия намудани чунин кадрҳо чораҳои зарурӣ андешанд.
Дар робита ба масъалаи таъмини амнияти санитарию эпидемиологӣ мехоҳам хотиррасон намоям, ки Ҳукумати мамлакат дар даврони соҳибистиқлолӣ барои беҳтар намудани таъминоти аҳолӣ ва муассисаҳои тиббӣ бо оби нӯшокии босифат, таъмиру таҷдиди шабакаҳои обу корези шаҳру ноҳияҳо, назорати сифати маводи ғизоӣ, молҳои истифодаи ҳаррӯза ва масолеҳи сохтмонии воридшаванда хеле иқдомоти назаррасро амалӣ карда, ҷиҳати баланд бардоштани сатҳу сифати зиндагӣ ва солимии аҳолии кишвар шароити мусоидро таъмин намуд.
Ва бо истифода аз тамоми имкониятҳо ин корро минбаъд низ идома хоҳад дод.
Дар давраи 29 соли истиқлоли давлатӣ аз ҷониби Ҳукумати мамлакат барои беҳтар намудани таъминоти аҳолии шаҳру ноҳияҳо бо оби нӯшокӣ 11 лоиҳаи сармоягузорӣ ба маблағи беш аз 1,6 миллиард сомонӣ татбиқ гардида, ҳоло дар ин самт боз 10 лоиҳаи нав ба маблағи 2,5 миллиард сомонӣ амалӣ шуда истодааст. Яъне барои бо оби босифати нӯшокӣ таъмин намудани аҳолии мамлакат, ки яке аз шартҳои асосии ҳифзи саломатӣ ва риояи гигиенаи шахсӣ мебошад, 4 миллиарду 100 миллион сомонӣ равона шудааст.
Ҳозирини гиромӣ!
Рушди бахши фарматсевтӣ дигар қисми муҳимми соҳаи тандурустӣ мебошад.
Дар даврони истиқлоли давлатӣ бо мақсади батанзимдарории фаъолияти фарматсевтӣ ва муомилоти доруворӣ сохторҳои дахлдор таъсис дода шуда, санадҳои меъёрии ҳуқуқии танзимкунандаи муомилоти доруворӣ ва фаъолияти фарматсевтӣ таҳия ва тасдиқ гардиданд.
Тибқи маълумот маблағи умумии воридоти доруворӣ ва молҳои тиббӣ соли 2019 -ум 531 миллион сомониро ташкил додааст, ки дар муқоиса бо соли 2018 -ум 13 миллион сомонӣ зиёд мебошад.
То ба имрӯз беш аз 90 фоизи доруворӣ ба Тоҷикистон аз хориҷи кишвар ворид карда мешавад.
Дар баробари ин, бояд гуфт, ки бо вуҷуди то андозае беҳтар шудани нишондиҳандаҳои соҳа масъалаи муомилоти дорувории ба қайд гирифтанашуда ва ба талаботи стандартҳои сифат номутобиқ ҳанӯз ҳамчун мушкилоти ҷиддӣ боқӣ мемонад.
Соли 2019-ум 176 ҳазор килограмм доруворӣ, молҳои тиббӣ, маводи ороишию гигиенӣ ва ғизои кӯдаконаи ба талабот номутобиқ бо роҳи сӯзонидан нобуд карда шудааст, ки 142 ҳазор килограмми он доруворӣ ва молҳои тиббӣ мебошад.
Бинобар ин, Вазорати тандурустӣ ва ҳифзи иҷтимоии аҳолӣ ва Хадамоти гумрукро зарур аст, ки назорати сифати дорувории воридшаванда ва пешгирӣ кардани воридшавии доруҳои пастсифату муҳлаташон гузаштаро пурзӯр намоянд.
Ҳамзамон бо ин, бо дарназардошти дигаргуниҳои зиёди солҳои охир дар бозори фарматсевтии кишвар бавуҷудомада ва беҳтар намудани заминаи қонунгузории назорати муомилоти доруворӣ ва молҳои тиббӣ зарур аст, ки Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи маводи доруворӣ ва фаъолияти фарматсевтӣ» дар таҳрири нав таҳия ва ба Ҳукумати мамлакат пешниҳод карда шавад.
Ҳукумати мамлакат ба масъалаи рушди соҳаи фармасевтӣ, бахусус, ба роҳ мондани истеҳсоли доруворӣ аз гиёҳҳои шифобахши кишвар таваҷҷуҳи хосса зоҳир менамояд.
Дар натиҷаи дастгириҳои Ҳукумат номгӯи дорувориҳои дар кишвар истеҳсолшаванда афзуда, аз 88 номгӯйи соли 2015 дар соли 2020 то 404 номгӯй расидааст. Вале ин ҳоло ҳам кам мебошад.
Қобили зикр аст, ки дар вусъат ёфтани истеҳсоли дорувориҳо саҳми бахши хусусӣ намоён мебошад.
Соҳибкорони ватанӣ технологияҳои муосири истеҳсолиро ворид намуда, коркарди гиёҳҳои шифобахши кишварро ба роҳ монда истодаанд.
Ҳоло дар коргоҳу корхонаҳои таъсисдодаи соҳибкорони ватанӣ беш аз 400 нафар мутахассисону коргарон бо ҷойи корӣ таъмин гардида, дар вақти корҳои мавсимӣ то 4000 нафар кормандон ҷалб карда мешаванд.
Бо мақсади дастгирии истеҳсолкунандагони ватанӣ моҳи феврали соли 2018 ба кодексҳои андоз ва гумруки Ҷумҳурии Тоҷикистон тағйиру иловаҳо ворид ва дар асоси онҳо ба истеҳсолкунандагони ватании доруворӣ ва молҳои тиббӣ имтиёзҳо муқаррар карда шуданд.
Ҳоло в
30 июл таҳти раёсати Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ - Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, Раиси Ҳукумати мамлакат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон маҷлиси Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон баргузор гардид.
Дар кори маҷлис нахуст гузориши Вазири рушди иқтисод ва савдо Завқӣ Завқизода “Дар бораи дурнамои нишондиҳандаҳои асосии макроиқтисодии Ҷумҳурии Тоҷикистон барои солҳои 2021-2023” шунида шуд.
Таъкид гардид, ки ҳангоми таҳияи лоиҳаи дурнамои нишондиҳандаҳои рушди иҷтимоию иқтисодӣ барои солҳои 2021-2023 вазъи иқтисоди ҷаҳон ва кишварҳои ИДМ, шарикони асосии тиҷоратии кишвар ва дигар мамлакатҳои олам дар робита ба паҳншавии бемории нави сироятии короновирус, тағйирёбии нархҳо дар бозорҳои ҷаҳонии молию ашёӣ ва тамоюли рушди соҳаҳои иқтисодиёти миллӣ дар солҳои охир, аз ҷумла дар моҳҳои январ-апрели соли 2020 ба инобат гирифта шудааст.
Президенти мамлакат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон бо назардошти вазъи ҷомеаи ҷаҳонӣ, паҳншавии пандемияи бемории сироятии короновирус ва таъсири омилҳои беруна ба иқтисодиёти мамлакат ба Ҳукумати кишвар, вазорату идораҳо ва мақомоти иҷроияи ҳокимияти давлатии вилоятҳо ва шаҳру ноҳияҳо супориш доданд, ки ба хотири рафъи камбудию мушкилоти пешомада аз тамоми имконот васеъ ва самаранок истифода бурда, дар байни мардум корҳои фаҳмондадиҳиро оид ба истеҳсолу захираи маводи кофии озуқаворӣ ба роҳ монанд.
Аъзои Ҳукумати мамлакат лоиҳаҳои як қатор қонунҳо, аз ҷумла Дар бораи лоиҳаи Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон “Оид ба ворид намудани тағйиру иловаҳо ба Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон “Дар бораи аудити дохилӣ дар ташкилотҳои бахши давлатӣ”, Дар бораи Барномаи ҳамкорӣ байни шарикони сетарафаи Ҷумҳурии Тоҷикистон ва Ташкилоти Байналмилалии Меҳнат оид ба меҳнати арзанда барои солҳои 2020-2024 ва Дар бораи Барномаи миллии пешгирии ҳуқуқвайронкунӣ дар байни ноболиғон барои солҳои 2020-2024-ро муҳокима карданд.
Дар маҷлиси Ҳукумат Дар бораи лоиҳаи Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон “Оид ба ворид намудани илова ба Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон “Дар бораи маориф” ва Дар бораи Нақшаи чорабиниҳо барои солҳои 2020-2025 оид ба амалигардонии “Бистсолаи омӯзиш ва рушди фанҳои табиатшиносӣ, дақиқ ва риёзӣ дар соҳаи илму маориф эълон намудани солҳои 2020-2040” ҳисоботи вазири маориф ва илми ҷумҳурӣ Муҳаммадюсуф Имомзода ва Дар бораи Кумитаи телевизион ва радиои назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ва Дар бораи Барномаи давлатии рушди телевизион ва радио дар Ҷумҳурии Тоҷикистон барои солҳои 2021-2025 ҳисоботи раиси Кумитаи телевизион ва радио Нуриддин Саид шунида шуд.
Ба Ҳукумати мамлакат ва вазорати тандурустӣ ва ҳифзи иҷтимоии аҳолии ҷумҳурӣ супориш дода шуд, ки вобаста ба вазъи ҷомеаи ҷаҳонӣ, пандемияи короновирус дар муассисаҳои соҳаи тандурустии кишвар захираи зарурии маводи дорувориро таъмин кунанд, ба хотири пешгирии мавҷи дуюми паҳншавии бемории короновирус табибонро аз бозомӯзӣ гузаронанд ва дар байни мардум корҳои фаҳмондадиҳиро ҷиҳати риояи қоидаҳои санитарӣ гигиэнӣ ҷоннок намоянд.
Дар охири кори маҷлис Раиси Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон, Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон бори дигар таваҷҷуҳи аъзои Ҳукумати кишварро ба ҳалли масъалаҳои мубрами рӯз, иҷрои супоришҳои маҷлиси навбатии Ҳукумати ҷумҳурӣ, дастуру супоришҳои Сарвари давлат барои таъмини нақшаи кишти такрорӣ, истифодаи самараноки заминҳои наздиҳавлигӣ, дар сатҳи зарурӣ баргузор кардани маъракаи зимистонгузаронӣ, омодагии муассисаҳои таълимии кишвар ба соли нави хониш, вобаста ба камобии имсола сарфакорона истифода кардани нерӯи барқ баҳри рафъи мушкилоти фаслҳои тирамоҳу зимистони дарпешистода ва бо барқ таъмин намудани аҳолӣ ва соҳаҳои иқтисоди миллӣ, захираи кофии маводи сӯхт ва хӯрокворӣ, дастгирии табақаи ниёзманди кишвар дар арафаи иду ҷашнҳои миллӣ, ҷалб карда, аз ҳамаи масъулини сохторҳои давлатӣ иҷрои ҳатмии онҳоро талаб намуданд.
Ҳайати Котиботи Шӯрои машваратии назди Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон оид ба беҳтар намудани фазои сармоягузорӣ рӯзҳои 27-28 июли соли равон бо аъзои Шӯрои машваратӣ аз ҳисоби бахши хусусӣ мизи мудаввар доир намуд.
Дар ҷараёни мулоқоти мазкур мавзуҳои таъмини фаъолияти самараноки Шӯрои машваратӣ ва саҳми аъзои Шӯро дар он, тадбирхои Хукумати мамлакат барои пешгирии таъсири бемории сироятии СOVID-19 ба соҳаҳои иҷтимоию иқтисодии Ҷумҳурии Тоҷикистон, дастовардҳои Тоҷикистон дар ҳисоботи «Пешбурди соҳибкорӣ»-и Бонки ҷаҳонӣ, омодагихо ба ҷаласаи навбатии Шӯро мавриди баррасӣ қарор гирифт.
Роҳбари Котибот, Нуъмон Абдуғаффорзода вобаста ба дастовардҳо ва ислоҳоти татбиқгардида ҷиҳати баланд бардоштани нишондиҳандаҳои кишвар дар ҳисоботи “Пешбурди соҳибкорӣ”-и Бонки Ҷаҳонӣ, аз ҷумла, соддагардонии расмиёти бақайдгирии фаъолияти соҳибкорӣ, гирифтани иҷозат барои сохмтон ва дигар нишондиҳандаҳо, Фармони Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон ва Қарори Ҳукумати мамлакат “Дар бораи пешгирии таъсири бемории сироятии COVID-19 ба соҳаҳаои иҷтимоию иқтисодии Ҷумҳурии Тоҷикистон" маълумоти муфассал манзур намуд.
Инчунин, зикр гардид, ки ҷиҳати дар сатҳи баланд таҳия ва омода намудани таҳлилу тавсияҳо вобаста ба мавзуъҳои “Вазъи соҳаи саноати кишвар ва муайян намудани имкониятҳои нави баланд бардоштани иқтидорҳои соҳа” ва “Беҳтар намудани фазои сармоягузорӣ дар бахши технологияҳои иттилоотию телекоммуникатсионӣ”, ки тибқи қарорҳои протоколии ҷаласаҳои XIX ва XX Шуро амалӣ шуда истодааст, хоҳиш карда шуд, ки ба унвонии Котибот пешниҳодҳои худро нисбати масъалаҳои зикргадида манзур намоянд.
Дар анҷоми мулоқот роҳбари Котибот зарурати тақвият додани ҳамкориҳоро бо аъзои Шӯрои машваратӣ бори дигар таъкид намуда, ҷонибҳо ба мувофиқа омаданд, ки ҳамкориҳои самаранокро дар ин самт идома хоҳанд дод.
25 июли соли 2020 Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ - Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон бо сафари корӣ дар ноҳияи Данғараи вилояти Хатлон қарор доштанд.
Ҳадафи ин сафар шиносоӣ аз рафти корҳои кишоварзӣ, ҷамъоварии ҳосили дар хоҷагиҳо парваришшуда, кишти такрорӣ, иҷрои дастуру супоришҳои Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон оид ба истифодаи самараноки заминҳо, ташкили боғҳои интенсивии ба содирот нигаронидашуда, ба гардиши кишоварзӣ даровардани заминҳои бекорхобида, афзоиши содироти маҳсулот ва захираи зарурии маводи ғизоӣ мебошад.
Зимни сафари корӣ Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон бо фаъолияти коргарони хоҷагиҳои “Сомонҷон”, “Фатҳиддин” ва “Барно” шинос шуданд.
Боздиди кории Президенти мамлакат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон аз хоҷагии Сомонҷон оғоз ёфт.
Ёдовар мешавем, ки солҳои 2018 ва 2019 бо иштироки Сарвари давлат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дар хоҷагии “Сомонҷон” 200 гектар боғи интенсивӣ таъсис ёфта буд. Ҳамон вақт Президенти мамлакат ба роҳбарияти Кооперативи истеҳсолии “Сомонҷон” супориш дода буданд, ки то ба ҳосил даромадани боғҳо дар байни қатори дарахтон маҳсулоти гуногун, аз ҷумла полезӣ, помидор, бодиринг, каду, пиёз, картошка ва қаланфури булғорӣ кишт намоянд.
Ташрифи навбатии Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ба ин хоҷагӣ назорати рафти иҷроиши супоришҳо мебошад.
Зимни боздид аз Кооперативи истеҳсолии “Сомонҷон” Сарвари давлат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон бо фарзандону наберагон аз заминҳои полезӣ, ки ҳосили фаровон парвариш ёфтааст, тарбузу харбуза ҷамъоварӣ карданд.
Дар ҳамин ҷо Президенти мамлакат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ба Раиси шаҳри Душанбе муҳтарам Рустами Эмомалӣ дастур доданд, ки аз ҳосили имрӯз ҷамъоваришуда ба ду муассисаи пойтахт - Мактаб - интернати рақами 1 барои кӯдакони ятиму бесаробон ва Мактаб - интернати рақами 2 - и кӯдакони ятими шаҳри Душанбе ду мошини пурбор бо 20 тонн полезӣ кумаки моддӣ расонанд.
Сарвари давлат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон бо назардошти вазъи кунунии ҷомеаи ҷаҳонӣ, паҳншавии пандемияи короновирус, таъсири манфии омилҳои беруна ба иқтисоди миллӣ ба Ҳукумати мамлакат, вазорату идораҳо, мақомоти иҷроияи ҳокимияти давлатии шаҳру ноҳияҳо оид ба захираи маводи ғизоӣ, афзоиши содироти маҳсулоти кишоварзӣ супориш ва мардуми кишвар барои истифодаи самараноки заминҳои наздиҳавлигӣ, руёнидани ду се ҳосил ва ба таври кофӣ захира кардани маводи ғизоӣ дар хонаҳояшон дастуру ҳидоятҳо медиҳанд.
Дар хоҷагии бисёрсоҳаи “Сомонҷон” имсол дар майдони 170 гектар полезӣ кишт карда шудааст, ки аз ин 130 гектар дар байни боғҳо кишт гардида, ҳосили фаровон дорад.
Дар хоҷагӣ масъалаи истифодаи замин ба таври намуна ба роҳ монда шуда, ба ғайр аз тарбузу харбуза дар байни қатори боғҳо 60 гектар макадон ва 10 гектар бо обёрии қатрагӣ пиёз кишт гардидааст.
Нақшаи кишти такрории хоҷагӣ низ хуб буда, коргарон дар заминҳои аз зироати ғалладона холишуда макадон, мош, помидор, тарбуз, бодиринг, каду, картошка, капуст ва дар 150 гектар сабзӣ коридаанд.
Тавре мушоҳида гардид, ҳосили дилхоҳ зироат ва полезӣ дар хоҷагии Сомонҷон имсол фаровон аст.
Деҳқонони хоҷагӣ маҳсулоти парваришкардаи худро аз сари замин ба тоҷирон мефурушанд. Содироти тарбузу харбуза ва дигар сабзавоту меваҷоти хоҷагӣ ба бозорҳои ноҳияи Данғара, шаҳру ноҳияҳои вилояти Хатлон ва пойтахт хуб ба роҳ монда шудааст.
Дар хоҷагии “Сомонҷон” Сарвари давлат бо фарзандону наберагон аз заминҳои серҳосили тарбуз, харбуза ва маккаи дон дидан карданд.
Дар ин хоҷагӣ таҷрибаи олимону мутахассисони соҳаи кишоварзӣ ва аз ҳама асос ҳидоятҳои Президенти мамлакат дар бахши боғдорӣ, зироаткорӣ ва полезӣ хуб истифода мегардад. Натиҷаи ҳамин аст, ки парвариши дилхоҳ маҳсулоти кишоварзӣ ҳосили фаровон медиҳад.
Дар ин ҷо ҳамчунин ба масъалаи азхудкунии заминҳои талу теппаи беҳосилу солҳо бекорхобида аҳамияти аввалиндараҷа медиҳанд.
Президенти мамлакат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон имрӯз бо аввалин ҳосили заминҳои обёришуда ва ба гардиши кишоварзӣ даровардашуда шинос шуда, ба кори хоҷагидорон баҳои баланд доданд.
Ин тарзи ташкили кор аз бисёр ҷиҳат метавонад намунаи ибрати дигар истифодабарандагони замин гардад, зеро дар хоҷагӣ ягон порча замин бекор нест. Аз ҳар як қитъа ду се ҳосил гирифта мешавад.
Дар доираи сафари корӣ дар ноҳияи Данғара Президенти мамлакат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон аз боғи Хоҷагии деҳқонии “Барно” дидан карданд.
Нахуст Сарвари давлат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон бо нашъунамои дарахтони боғи интенсивӣ шинос шуданд.
Дар ин ҷо дар масоҳати 11 гектар замини солҳо бекорхобида бо тариқи обрасонӣ боғ бунёд карда шудааст, ки 60 нафар бо кори доимӣ ва дар мавсим беш аз 200 нафар барои ҷамъоварии ҳосил ба кор ҷалб мегарданд.
Коргарони хоҷагии деҳқонии “Барно” байни қатори боғро самаранок истифода бурда, кишти полезӣ, картошка, помидору бодиринг ва лубиёгиҳо гузаронидаанд.
Ҳолати токзори боғ низ хуб буда, дар 4 гектар 460 бех ангур парвариш меёбад.
Дар масоҳати 11 гектар боғи хоҷагӣ, ки аз соли 2014 шинонидани дарахтон оғоз гардид, то имрӯз дарахти олу 1706 бех, себи шоҳӣ 276 адад, себи интенсиви 260, зардолу 400, шафтолу 420, гелос 146, олучаи бобогӣ 200, ангур 460 ва хуч 1000 адад мавҷуд аст.
Аз ҳосили ба дастоварда имсол 36 тонна олуи хушсифат ба Федератсияи Россия ва 20 тонна олу барои коркард ба корхонаи коркарди маҳсулоти кишоварзии ноҳияи Муъминобод фиристода шуд. Дар худи хоҷагӣ қариб 20 тонна зардолу хушк кардаанд.
Дар доираи сафари корӣ Президенти мамлакат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дар деҳаи Зулоли деҳоти Исмат Шариф ҳамчунин аз заминҳои полезии Хоҷагии деҳқонии “Фатҳиддин” боздид намуданд.
Коргарони хоҷагӣ дар майдони 12 гектар кишти полезии тарбузу харбуза гузарондаанд, ки ҳосилаш фаровон аст.
Дар ин ҷо тариқи кишти зериплёнка навъҳои серҳосил ва хуштамъи тарбузу харбуза кишт карда шудааст. Дар байни қаторҳо бошад, парвариши дигар сабзавот ба роҳ монда шудааст.
Аз руи маълумоти роҳбарияти деҳоти ба номи Исмат Шариф дар ҳудуди ҷамоат 7130 гектар замин мавҷуд аст, ки аз он 2510 гектар обӣ ва 220 гектар боғ мебошад.
Кишти полезӣ дар ин деҳот 130 гектарро ташкил медиҳад, ки аз ин дар 10 гектар замини лалмӣ ва 120 гектар обӣ кишт гузаронида шудааст.
Нақшаи кишти такрории деҳоти ба номи Исмат Шариф 1170 гектар буда, дар 800 гектар кишт гузаронида шудааст. Корҳо дар ин самт ҳануз идома дошта, нақша доранд дар асоси дастуру супоришҳои Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон кишти картошкаро ба роҳ монанд.
Ноҳияи Данғара дар вилояти Хатлон яке аз ноҳияҳои калонтарини саноатию аграрӣ ба шумор меравад.
Аз руи маълумоти Раёсати кишоварзии ноҳияи Данғара ҳаҷми умумии истеҳсоли маҳсулоти кишоварзӣ ба 1 июли соли 2020 ба 389 миллион сомонӣ баробар гардида, афзоиш нисбат ба ҳамин давраи соли гузашта 27,4 миллион сомонӣ зиёд гардидааст.
Тибқи маълумоти оморӣ кишоварзони ноҳия дар майдони 40 ҳазору 697 гектар кишти зироатҳо гузаронидаанд, аз ҷумла, дар 30 ҳазор гектар ғалладонагӣ, 690 гектар картошка, 1389 гектар сабзавот, 4587 гектар пахта ва ғайра.
Ҳамаи ҷаҳду талоши сокинони меҳнатдӯсти ноҳияи Данғара ба он равона гардидааст, ки бо истифода аз тамоми имконият ва боду ҳавои мусоид, инчунин истеҳсоли маводи ниёзи аввал дар таъмини амнияти озуқаворӣ саҳми муносиб гузоранд.
22 июл Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ - Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дар идомаи сафари корӣ дар шаҳри Ҳисор ба фаъолияти Ҷамъияти дорои масъулияти маҳдуди истеҳсоли қубур ва профилҳои тоҷик оғоз бахшиданд.
Корхонаи истеҳсоли қубур ва профилҳои тоҷик ба ифтихори ҷашни 30-солагии истиқлоли давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон аз ҷониби соҳибкори ватанӣ Фозил Бадиев ва Ҷӯрабек Сайфиддинов бо ҷалби сармояи хориҷӣ бунёд гардидааст, ки аз ҷиҳати иқтидори истеҳсолӣ яке аз калонтарин корхона дар шаҳри Ҳисор ба ҳисоб меравад.
Аз 2 гектар масоҳати умумии замини корхонаи навтаъсис дар 8 ҳазору 248 метри мураббаи он 4 хати муосири технологӣ - истеҳсоли шифери асбестӣ, профилҳои оҳанӣ, қубурҳои асбестӣ ва истеҳсолу коркарди нахи шиша сохта шудааст, ки раванди истеҳсолот аз ҷониби мутахассисони маҳаллӣ идора карда мешаванд. Дар Тоҷикистон ин дуюмин корхона мебошад, ки ба истеҳсоли шифер, қубурҳои асбестӣ ва профилҳои оҳанӣ машғул мебошад.
Дар ин ҷо нахуст ба Сарвари давлат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон хати истеҳсоли шифери асбестӣ муаррифӣ гардид.
Иттилоъ дода шуд, ки дар омода кардани шифер ва қубурҳои асбестӣ 90 фоиз сементи истеҳсоли ватанӣ истифода мегардад, ки ин усули фаъолият ба рушди минбаъдаи соҳаи саноати мамлакат заминаи мусоид мегузорад.
Аз рӯи ҳисоби миёна корхона дар як рӯз имкон дорад, ки 2 ҳазор адад шифер ва 300 адад қубури асбестиро бо андозаҳои гуногун ва мувофиқ ба талаботи стандарти ҷаҳонӣ истеҳсолу ба мизоҷон пешниҳод намояд. Дар ин ҷо ба ғайр аз қубурҳои асбестӣ ва шифер қубурҳо ва профилҳои оҳанӣ дар маҷмӯъ 76 намуди чунин маҳсулот бо шакл, андоза ва қутрҳои мухталиф истеҳсол мегардад, ки қисми зиёди онҳо ба содирот нигаронида шудааст.
Дар корхонаи мазкур маҳсулоти асбестӣ, ки ҳамчун маводи асосӣ дар омода кардани шифер ва қубурҳо истифода карда мешавад ба миқдори зарурӣ захира гардидааст.
Дар ин ва дигар хати муосири технологӣ наздики 100 нафар сокини маҳаллӣ бо ҷои кор таъмин гардиданд, ки музди маоши моҳонаи ҳар яки онҳо аз 2 то 3 ҳазор сомониро ташкил медиҳад.
Нахи шишагин, ки аслан барои устувории ду намуди маҳсулот - шифер ва қубури асбестӣ маводи лозима ба шумор меравад, дар худи корхона коркард ва истеҳсол карда мешавад.
Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ҳамзамон аз хати дигари муосири технологӣ - истеҳсолӣ қубурҳои оҳанӣ ва профилҳои сохтмонӣ шинос шуданд. Қубурҳо ва профилҳои оҳанӣ дар ин ҷо бо андозаҳои гуногун, доирашакл, чоркунҷа ва мувофиқ ба завқи харидор омода ва пешниҳод карда мешавад.
Ашёи хом аз ҷумла тунука барои истеҳсоли профилҳои оҳанӣ аз Федератсияи Россия ва Ҷумҳурии Қазоқистон ворид мегардад.
Айни ҳол дар корхона барои истеҳсоли ин намуди масолеҳи сохтмонӣ ба миқдори 900 тонна ашёи хом захира карда шудааст.
Иқтидори истеҳсолӣ дар ин хати муосири технологӣ дар як рӯз 60 тонна ва дар як сол беш аз 7 ҳазор тонна қубурҳои оҳанини қутрашон гуногун мебошад. Ба гуфти муассиси корхона дар натиҷаи бештар шудани талаботи бозор ба шифер, қубурҳои асбестӣ ва оҳанӣ имконияти аз ин ҳам бештар истеҳсол кардани маҳсулот мавҷуд аст.
Сарвари давлат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ба масъулони корхона дастур доданд, ки дар вақти истеҳсоли шифер ва қубурҳои асбестию оҳанӣ масолеҳи сифаташ баландро истифода баранд.
Ёдовар мешавем, ки дар шаҳри Ҳисор ин аввалин корхонаест, ки бо иқтидори зиёд шифер ва қубурҳои асбестию оҳаниро истеҳсол менамояд. Ба таъкиди мутахассисони соҳа қубурҳои асбестӣ дар гармию сардӣ тобовар буда, муҳлати истифодабариашон бештар аз 40 сол мебошад.
Иттилоъ дода шуд, ки дар оянда содироти маҳсулоти Ҷамъияти дорои масъулияти маҳдуди истеҳсоли қубур ва профилҳои тоҷик ба кишварҳои ҳамсоя ба нақша гирифта шуда, истеҳсоли дигар намуди масолеҳ, ки асосан аз асбесту семент истеҳсол карда мешаванд, роҳандозӣ мегардад.
Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ба масъулин дастур доданд, ки ба сифати маҳсулоти омодагардида диққати аввалиндараҷа зоҳир намоянд, зеро танҳо дар ин сурат истеҳсолоти ватанӣ метавонад рақобатпазир бошад ва харидорони худро дар бозорҳои дохиливу хориҷи мамлакат пайдо намояд.
Бояд қайд намуд, ки қабул ва мавриди амал қарор гирифтани барномаҳои муҳими соҳавӣ, муқаррар гардидани имтиёзҳои давлатӣ ҷиҳати пешбурди фаъолияти бахши хусусӣ имконият фароҳам сохт, ки соҳибкорони ватанӣ бо истифода аз сабукиҳои пешбинишуда, дар амалишавии ҳадафи чоруми миллӣ-саноатикунонии босуръати кишвар саҳми назаррас гузоранд.
Соҳибкор дар навбати худ барои дастгириҳои пайваста ва ғамхориҳои рӯзафзун ба Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон изҳори миннатдорӣ намуда, иброз дошт, ки дар доираи чунин таваҷҷуҳ минбаъд фаъолияти худро барои рушди истеҳсолоти ватанӣ густариши бештар хоҳад дод.
Ғайр аз ин дар қисми дигари корхона ҷиҳати қонеъ сохтани талаботи аҳолӣ ҳамзамон коргоҳи хурди истеҳсол, ороиш ва рангубори қубурҳои оҳанӣ ва дарвозаҳо низ ба роҳ монда шудааст, ки он дар доираи дархост омода ва пешниҳод карда мешавад.
Дар доираи корҳои ободонӣ ҷиҳати зебову назаррабо гардидани саҳни корхона ва муҳайё сохтани шароити хуби хизматрасонӣ ба кормандон ошхона бо 20 ҷои нишаст, анбор барои захираи маводи хурока ва нуқтаи таъмири дастгоҳҳо сохта шуда атрофи корхона дар масофаи беш аз 1 километр мумфарш гардидааст.
Дар саҳни корхонаи истеҳсоли қубар ва профилҳои тоҷик намунаҳои маҳсулоти истеҳсолгардида ба намоиш гузошта шуд.
Зимни суҳбат бо коргарону мутахассисони ин корхонаи нав Сарвари давлат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон таъкид намуданд, ки дар раванди татбиқи ҳадафи чорум - саноатикунонии босуръати мамлакат саҳми соҳибкорони ватанӣ бештар буда, ин саҳмгузорӣ ҳам дар афзоиши истеҳсоли маҳсулоти ватанӣ ва ҳам дар таъмини сокинон бо ҷойи кору маоши хуб заминаи воқеӣ мегузорад.
22 июл Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ - Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дар шаҳри Ҳисор аз хоҷагиҳои деҳқонии “Файзи деҳқон” ва “Файзи Ҳоҷӣ” дидан намуда, бо нашъунамои зироат аз наздик шинос шуданд.
Нахуст Роҳбари давлат бо фаъолияти кишоварзони Хоҷагии деҳқонии “Файзи деҳқон” ошно шуда, бо аҳли заҳмат суҳбати самимӣ анҷом доданд.
Иттилоъ дода шуд, ки Хоҷагии деҳқонии “Файзи деҳқон” 1,35 гектар заминро дар бар гирифта, аҳли заҳмат ба парвариши навъҳои гуногуни зироатҳои кишоварзӣ машғуланд. Бо истифода аз маслиҳати мутахассисон ва риояи меъёрҳои агротехникӣ, коргарони хоҷагӣ ҳамасола ҳосили хуб ба даст оварда, дар таъмини бозорҳои мамлакат бо маҳсулоти хушсифат нақши худро мегузоранд.
Имсол хоҷагидорон дар кишти асосӣ карам, боимҷон ва гулкарам корида, аз 0,25 гектар замини кишти карам 8 тонна маҳсулот ба даст оварданд. Ҳамчунин 0,30 гектари дигар барои парвариши картошка истифода гардида буд ва кишоварзон тавонистанд аз ин ҳисоб 7,5 тонна ҳосил ҷамъоварӣ намоянд. Ҳамин гуна нишондиҳандаҳои чашмрас дар самти парвариши дигар номгӯи зироатҳо низ мавҷуд аст.
Ба Сарвари давлат иттилоъ доданд, ки аҳли заҳмати хоҷагӣ ба масъалаи самаранок истифода бурдани заминҳои корам ва рӯёнидани чанд ҳосил диққати хоса дода, айни ҳол кишти такрории карам, гулкарам, картошка ва боимҷонро сомон медиҳанд.
Ҷиҳати таъмини бозорҳои мамлакат бо сабзавоти барвақтии тару тоза, Хоҷагии деҳқонии “Файзи деҳқон” фаъолияти гармхонаҳоро роҳандозӣ намудааст. Масоҳати умумии майдони гармхона дар хоҷагӣ 0,65 гектарро дар бар мегирад ва дар он парвариши бодирингу помидор ба роҳ монда шудааст. Хоҷагидорон аллакай 25 тонна помидор ва 10,2 тонна бодиринг ҷамъоварӣ намуда, ба бозорҳои шаҳрҳои Душанбе, Ҳисор ва Турсунзода пешниҳод карданд.
Дар Хоҷагии деҳқонии “Файзи Ҳоҷӣ” бошад, ба Сарвари давлат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон иттилоъ доданд, ки имсол кишоварзон дар кишти асосӣ парвариши картошка, пиёз, карами барвақтӣ, гулкарами барвақтӣ, гандум ва пахтаро роҳандозӣ карданд. Дар маҷмӯъ хоҷагӣ 3 гектар заминро дар ихтиёр дошта, баъди ҷамъоварӣ намудани ҳосили барвақтӣ дар қисме аз заминҳои холишуда аллакай кишти такрорӣ гузаронидаанд. Дар кишти такрорӣ бошад, дар масоҳати 0,40 гектар карам, 0,10 гектар картошка ва 0,80 гектари дигар ҷуворимаккаи дон коридаанд.
Зимни шиносоӣ таъкид гардид, ки аз майдони 0,75 гектар замини пиёз аҳли заҳмат 45 тонна маҳсулот ба даст оварда шуд, ки ин нишондиҳандаи хуб ба ҳисоб меравад. Ҳамчунин ҳосилнокии ҳар гектар майдони кишти картошка 262 сентнер, карами барвақтӣ 370 сентнер ва гандум 50 сентнерро ташкил медиҳад. Имсол хоҷагидорон дар масоҳати 0,60 гектар пахта кишт намуда, дар майдони 0,50 гектари дигар беда низ коридаанд.
Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон аснои боздид кишоварзонро вазифадор намуданд, ки ба хотири рӯёнидани ҳосили баланд ва гузаронидани чанд кишт меъёрҳои агротехникиро ҳамаҷониба риоя намуда, заминро самаранок истифода баранд, зеро дар чунин вазъияти ногувор, ки имрӯз ҷомеаи ҷаҳониро фаро гирифтааст, истифодаи оқилонаи ҳар порча замин ва рӯёнидани чанд ҳосил аз як замин метавонад бозорҳои мамлакатро бо маҳсулоти тару тоза таъмин намуда, эҳтиёҷоти аҳолиро бо маводи ғизоӣ қонеъ созад.
Пас аз шиносоӣ бо фаъолияти хоҷагиҳо Сарвари давлат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дар ҳамин ҷо аз намоишгоҳи кишоварзӣ дидан намуданд.
Аҳли заҳмат номгӯи гуногуни маҳсулотро, ки маҳсули заминҳои ҳосилхези хоҷагиҳо мебошад, муаррифӣ карда, оид ба дастовардҳо ва рушди соҳаи кишоварзӣ маълумот доданд. Аз ҷумла, дар намоишгоҳ навъҳои гуногуни сабзавот, зироати ғалладонагӣ ва полезӣ манзур карда, сокинон имкониятҳои худро дар соҳаҳои занбӯриасалпарварӣ, чорводорӣ ва фабрикаҳои мурғпарварӣ муаррифӣ карданд.
Иттилоъ дода шуд, ки бо роҳандозии тадбирҳои саривақтӣ имсол дар шаҳри Ҳисор истеҳсоли тухми мурғ 90 ҳазор дона ва истеҳсоли асал 38,7 тонна афзоиш ёфтааст. Айни замон дар шаҳр 9 адад корхонаи парандапарварӣ фаъолият дорад, ки 8-тои он дар доираи нақша-чорабиниҳо бахшида ба 30-солагии истиқлоли давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар давоми шаш моҳи соли ҷорӣ сохта, ба истифода дода шуданд.
Дар намоишгоҳ ҳамчунин хоҷагиҳои чорвопарвар зотҳои гуногуни чорворо ба намоиш гузоштанд. Иттилоъ дода шуд, ки дар шаҳри Ҳисор соҳаи чорвопарварӣ низ рушд карда, тибқи натиҷагирии нимсолаи аввали соли 2020 192 ҳазору 269 сар чорво зиёд гардидааст. Дар фермаҳои ширию молии хочагиҳои чорвопарвар асосан чорвои зоти “Сиёҳалои тоҷикӣ”, “Голштайн” ва зоти нави “Сементал” нигоҳубин карда мешавад.
Аснои боздид аз намоишгоҳ Сарвари давлат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ба масъалаи ҷамъоварии зироатҳо ва гузаронидани кишти такрорӣ таваҷҷуҳ зоҳир намуда, дар ин самт ба масъулин дастур ва маслиҳатҳои муфид доданд.
То имрӯз дар шаҳри Ҳсиор аз майдони 4 ҳазору 659 гектар замин аллакай ғалла ҷамъоварӣ гардида, ҳосилнокии он аз ҳар гектар ба ҳисоби миёна 26,7 сентнериро ташкил медиҳад. Ҷамъоварии картошка ва пиёз бошад, дар арафаи анҷомёбӣ қарор дошта, то имрӯз аз майдони 84 гектар картошка ва 281 гектар пиёз ғунучин гардидааст. Тибқи дастуру супоришҳои Роҳбари давлат айни ҳол дар майдони 756 гектар кишти такрории зироатҳои гуногуни кишоварзӣ идома дорад. Кишоварзон дар кишти такрорӣ асосан парвариши ҷуворимаккаи дон, шолӣ, лӯбиёгӣ, зироатҳои техникӣ, картошка, сабзавот ва хӯроки чорворо ба роҳ мондаанд.
Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон зимни боздид аз намоишгоҳ ба фаъолияти пурсамари кишоварзони шаҳри Ҳисор баҳои баланд дода, барои самаранок истифода бурдани ҳар порча замин, зиёд намудани майдони кишт ва дар баробари таъмини бозори дохилӣ бо маҳсулоти хушсифат, ҳамчунин барои афзоиш додани содироти маҳсулоти кишоварзӣ ба хориҷи кишвар ба хоҷагидорон дастуру маслиҳатҳои муфид доданд.
21 июли соли 2020 дар пойтахти мамлакат – шаҳри Душанбе бо иштироки Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ - Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ва Раиси Маҷлиси миллии Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, Раиси шаҳри Душанбе муҳтарам Рустами Эмомалӣ Қасри теннис ва маҷмааи варзиши обии шаҳри Душанбе мавриди истифодабарӣ қарор дода шуд.
Дар саҳни ҳавлии маҷмаа Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон нахуст аз рӯи лавҳаи рамзӣ парда бардошта, ба фаъолияти ин иншооти муосири варзиш оғоз бахшиданд.
Бояд гуфт, ки Қасри теннис ва маҷмааи варзиши обии шаҳри Душанбе яке аз калонтарин маҷмааҳои варзиши мамлакат мебошад.
Маҷмааи варзиш аз ҳисоби маблағҳои буҷети шаҳри Душанбе дар майдони 10 гектар бунёд гардидааст.
Корҳои лоиҳакашӣ ва сохтмони маҷмаа ҳанӯз соли 2012 оғоз ёфта, ҷараёни сохтмони он таҳти назорати бевоситаи Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон қарор дошт.
Фармоишгари иншоот Мақомоти иҷроияи ҳокимияти давлатии шаҳри Душанбе буда, лоиҳаи онро Ҷамъияти дорои масъулияташ маҳдуди “Ростовгипрошахт”-и Федератсияи Россия таҳия намудааст.
Дар бунёди маҷмаа ширкатҳои ватании “Стройкомплекс”, “Марв-Сохтмон”, “Абусалмон”, “Заводи асфалту бетон” ва “Нури Ҳамадон”, дар маҷмӯъ, мутахассисони варзидаи 15 ширкати ватанӣ ва 5 ширкати хориҷӣ саҳм гузоштаанд.
Дар маҷмааи варзишӣ беш аз 500 нафар сокинони маҳаллӣ ба корҳои сохтмону васлкунӣ ҷалб гардида, ҳамаи корҳо бо сифати баланд ба анҷом расонида шудаанд.
Баробари ба истифода додани маҷмааи мазкур беш аз 200 нафар бо кори доимӣ таъмин гардиданд.
Баъди ифтитоҳи иншоот Сарвари давлат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон бо Раиси шаҳри Душанбе муҳтарам Рустами Эмомалӣ бо шароиту имкониятҳои Қасри теннис ва маҷмааи варзиши обӣ шинос шуданд.
Ба Президенти мамлакат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон иттилоъ дода шуд, ки маҷмааи варзишӣ аз қасри теннис барои зиёда аз 3 ҳазор ҷойи нишаст бо таваққуфгоҳи зеризаминӣ барои 300 воситаи нақлиёт, қасри намудҳои варзиши обӣ барои қариб дуюним ҳазор ҷойи нишаст, ҳавзи шиноварии кушода бо 300 ҷойи нишаст ва 27 лифт иборат буда, ҳамчунин, дар шафати он 8 майдони тенниси кушод, ки яке аз онҳо дорои ҳазор ҷойи нишаст мебошад, сохта шудааст.
Яке аз иншооти калони маҷмаа Қасри намудҳои варзиши обӣ мебошад ва боздиди Сарвари давлат низ аз он оғоз гардид.
Қасри намудҳои варзиши обӣ дар масоҳати зиёда аз 20 ҳазор метри мураббаъ бунёд гардида, аз 3 ошёна иборат аст ва баландии иншоот 27 метрро ташкил медиҳад.
Қаср дорои қариб дуюним ҳазор ҷойи нишаст барои тамошобинон мебошад. Дар таҳхона ҷойи ивази либос барои 1800 нафар тамошобин ва ҳуҷраҳои техникӣ ҷойгир шудааст.
Дар ошёнаи якум 4 ҳавзи шиноварӣ, аз ҷумла ҳавзҳо барои ҷаҳиш ба об, шиноварӣ, машқҳои аква - аэробика - рақси обӣ ва ватерполо ҷойгир буда, ҳамаи онҳо мувофиқ ба талаботи меъёрҳои ҷаҳонӣ бунёд гардидаанд.
Дар ошёнаҳои дуюм ва сеюми иншоот толор барои баргузории нишастҳои матбуотӣ бо 130 ҷой, 2 толори машқ, утоқҳо барои либосивазкунӣ ва истироҳати варзишгарон, утоқҳои маъмурият, 6 қаҳвахона, 9 лифт ва дигар иншооти фаръӣ ҷойгир шудааст.
Ҳавзҳои маҷмаа ҳам барои омӯзиши ин ҳунарҳо ба хоҳишмандон ва ҳам барои мусобиқаҳои ҷумҳуриявию байналмилалӣ, аз ҷумла бозиҳои олимпӣ пешбинӣ шудаанд.
Қасри намудҳои варзиши обӣ дорои таҷҳизоти муосири оббозӣ буда, ҳавзҳои шиноварии он дар ҳамаи фаслҳои сол бо оби гарми дорои ҳарорати 26 дараҷа таъмин карда мешаванд. Низоми муҳандисии иншоотро таҷҳизот ва дастгоҳҳои муосири сохти кишварҳои пешрафта ташкил мекунад.
Дар ин маҷмаа аз кӯдакони ҳафтсола сар карда, то калонсолон метавонанд бо машқу тамрин машғул шаванд, зеро дар ин ҷо ҳавзҳои чуқуриашон аз 0,7, 1,5, 3 то 6 метр мавҷуданд.
Қасрҳо ва дигар иншооти ин маҷмаа бо ранги кабуди монанд ба оби соф ороиш ёфтаанд, ки ин рамзи кишвари обҳои мусаффо ва ташаббускори ҳалли мушкилоти обии ҷаҳон будани Тоҷикистон мебошад.
Баъди шиносоӣ бо имкониятҳои машқу тамрин ва баргузории чорабиниҳои варзиши обӣ Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ва Раиси шаҳри Душанбе муҳтарам Рустами Эмомалӣ аз иншооти дигари маҷмаа - ҳавзи шиноварии болокушода боздид карданд.
Дар шафати маҷмааи намудҳои варзиши обӣ, ҳамчунин, ҷиҳати ба солимгардонӣ ва шиноварӣ фаро гирифтани ҷавонону наврасон ҳавзи шиноварии болокушода сохта шудааст, ки барои баргузории мусобиқаҳои шиноварӣ дар фасли тобистон таъин шудааст.
Ҳавзи шиноварии болокушода дар масоҳати умумии 8 ҳазор метри мураббаъ бо баландии 17 метр бунёд гардида, дорои 300 ҷойи нишаст мебошад. Иншооти мазкур барои баргузории 4 намуди варзиши обӣ, аз ҷумла ҷаҳиш аз трамплини дорои баландиҳои 1, 3, 5, 7.5 ва 10 метр, шиноварӣ дар масофаи 25 метр ва бозии ватерполои занонаву мардона пешбинӣ гардидааст.
Ҳавзи шиноварии болокушода низ мувофиқ ба талаботи муосир бунёд ёфта, дар он ҳамаи шароити зарурӣ муҳайё карда шудааст. Лоиҳаи маҷмаа бо Федератсияи байналмилалии намудҳои варзиши обӣ мувофиқа гардидааст.
Дар иншоот системаи шабакаҳои зарурӣ мутобиқи талаботи FINA (Федератсияи байналмилалии шиноварӣ) ва ITF (Федератсияи байналмилалии теннис) барои гузаронидани мусобиқаҳои сатҳи умумиҷаҳонӣ насб гардидааст.
Бояд гуфт, ки мутахассисони Федератсияи байналмилалии шиноварӣ ва Федератсияи байналмилалии теннис ҷараёни корҳои лоиҳакашиву сохтмонро бевосита назорат карда, барои ба талаботи меъёрҳои ҷаҳонӣ ҷавобгӯ гардидани маҷмаа тавсияву маслиҳатҳои муфид додаанд.
Натиҷаи ҳамин ҳамкорӣ буд, ки маҷмааи варзиш аз тарафи сохтмончиёни тоҷик бо тарҳи зебо, бо дарназардошти талаботи меъёрҳои муосир ва бо сифати баланд бунёд шудааст.
Тибқи талаботи банаворгирии бозиҳои варзишӣ дар иншооти ёрирасони маҷмаа таҷҳизоти махсус насб гардидааст, ки тавассути он сабти видеоии мусобиқаҳои дохилӣ ва байналмилалӣ ба шабакаҳои телевизионӣ пайваст карда шудааст.
Пас аз шиносоӣ бо фаъолияти ҳавзи шиноварии болокушода Роҳбари давлат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ва Раиси шаҳри Душанбе муҳтарам Рустами Эмомалӣ аз Қасри теннис, ки дар як бинои алоҳидаи зебо ҷойгир аст, дидан карданд.
Қасри теннис аз 5 ошёна иборат буда, дар майдони 40 ҳазор метри мураббаъ ҷойгир шудааст ва аз 3 майдони теннис, толори гӯштингирӣ, толорҳои умумии варзиш ва машқ иборат мебошад.
Дар 3 корти теннис 12 утоқи либосивазкунӣ барои 300 нафар варзишгарон, 4 толори варзиш бо тамоми таҷҳизоти муосир, толори нишастҳои матбуотӣ барои 120 нафар, қаҳвахона ва 10 лифт иборат аст.
Дар ошёнаи дуюми Қасри теннис толор барои бозиҳои футболи хурд, тенниси рӯи миз, волейбол, баскетбол, толори гӯштин, обутоби бадан, аэробика, гимнастика ва дигар ҷойҳои машқу тамрин мавҷуд аст.
Бунёду ба истифода додани Қасри теннис ва маҷмааи варзиши обӣ туҳфаи арзандаи Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ба ҷавонони кишвар ва яке аз иншооти бузурги ҷашнии Мақомоти иҷроияи ҳокимияти давлатии шаҳри Душанбе ба истиқболи сазовори ҷашни бузурги 30 - солагии истиқлоли давлатӣ мебошад.
Варзишгарон, ҷавонони саодатманду хуштолеъи кишвар ба Роҳбари давлат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон барои иқдоми шоиста - бунёди чунин як маҷмааи бузург ва таъмини тамоми шароити зарурии машқу тамрин изҳори сипосу миннатдорӣ карданд.
Дар як қисми маҷмааи варзишӣ барои баргузории мусобиқаҳои сатҳи гуногун ва машқу тамрини варзишгарон 8 майдони тенниси кушод бо масоҳати 5500 метри мураббаъ сохта шудааст.
Бо дарназардошти он, ки маҷмааи нави варзиш ба талаботи байналмилалӣ ҷавобгӯ мебошад, минбаъд дар он имконияти баргузории на танҳо мусобиқаҳои ҷумҳуриявӣ, балки минтақавӣ ва ҷаҳонӣ низ пайдо гардид.
Президенти мамлакат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон баъди ифтитоҳи иншоот ва шиносоии пурра бо имкониятҳои дар он фароҳамовардашуда дар Қасри теннис дар ҳузури ҷавонону наврасон ва варзишгарони кишвар суханронӣ карданд.
Нахуст Пешвои миллат ифтитоҳи иншооти бузурги варзишро ба ҷавонони кишвар ва сокинони пойтахт табрик гуфтанд.
Сарвари давлат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ба сифати сохтмон баҳои баланд дода, ба бунёдкорони маҷмаа барои иҷрои босифати корҳо арзи сипос карданд.
Бунёду ба истифода додани Қасри теннис ва маҷмааи варзиши обӣ дар шаҳри Душанбе боиси ободии як гӯшаи пойтахти кишвари азизамон гардидааст.
Ороиши маҷмаа бо таҷҳизоти ҳозиразамони нурпошӣ ин мавзеи зебоманзари пойтахтро ба як макони афсонавӣ табдил додааст.
Бояд гуфт, ки тайи се соли охир дар асоси дастуру супоришҳои Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ - Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ва иқдомҳои созандаи Раиси шаҳри Душанбе муҳтарам Рустами Эмомалӣ дар пойтахт аз ҷониби мақомоти иҷроияи ҳокимияти давлатӣ, вазорату идораҳои ҷумҳуриявӣ ва соҳибкорону ташаббускорон беш аз 250 майдончаи варзиш ва бозии кӯдакон ба маблағи умумии зиёда аз 205 миллион сомонӣ сохта, ба истифода супорида шудааст.
Ҳамзамон бо ин, дар шаҳри Душанбе бо ташаббуси Мақомоти иҷроияи ҳокимияти давлатии шаҳри Душанбе калонтарин варзишгоҳ бо 30 ҳазор ҷойи нишаст бунёд шуда истодааст, ки боз як тӯҳфаи беҳтарин ба ҷашни 30-солагии истиқлоли давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон мегардад.
Баъди шиносоии пурра бо иншоот Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ - Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ба коргарон барои сифати корҳои сохтмон баҳои баланд доданд ва ба роҳбарияти Мақомоти иҷроияи ҳокимияти давлатии шаҳри Душанбе барои истифодаи самараноку мақсадноки иншооти варзиш ва корҳои ободонӣ дастуру ҳидоятҳои судманд доданд.
13 июл таҳти раёсати Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ - Пешвои миллат, Президенти мамлакат, Раиси Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон бо иштироки аъзои Ҳукумати мамлакат, роҳбарияти Дастгоҳи иҷроияи Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон ва сохторҳои он, роҳбарони муассисаву идораҳои давлатӣ, ҷаласаи кории Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон баргузор гардид.
Дар кори ҷаласа масъалаҳои таъмини амнияти озуқавории ҷумҳурӣ, суръати ҷамъоварии маҳсулоти кишоварзӣ, кишти такрорӣ, андешидани чораҳои санитарӣ - гигиенӣ доир ба пешгирӣ ва табобати бемории сироятии коронавирус, омодагӣ ба давраи тирамоҳу зимистони солҳои 2020-2021 ва дигар мавзуъҳои мубрами рӯз мавриди баррасӣ қарор дода шуд.
Дар ҷараёни кори маҷлис ҳисоботи шахсони маъсул муовини Сарвазири мамлакат Гулмаҳмадзода Давлатшоҳ, вазири кишоварзӣ Салимзода Амонулло, вазири энергетика ва захираҳои об Усмонзода Усмоналӣ ва вазири тандурустӣ ва ҳифзи иҷтимоии аҳолӣ Абдуллозода Ҷамолиддин вобаста ба вазъи корҳои кишоварзӣ, ғунучини ҳосил, рафти татбиқи супоришҳои Ҳукумати кишвар оид ба афзоиш додани майдони кишти картошка, таъмини бозори дохилӣ, содироти меваҷот ва сабзавот ба хориҷи мамлакат, омодагӣ ба кишти такрорӣ, тадбирҳои пешгирӣ ва табобати бемории сироятии коронавирус, тайёрии ташкилоту муассисаҳо ба давраи зимистони солҳои 2020-2021, иҷрои нақшаи корҳои созандагӣ, вусъати корҳои ободонӣ баҳри истиқболи сазовори ҷашни бузурги миллӣ - 30-солагии Истиқлолияти давлатӣ, омодасозии мактабҳои таҳсилоти миёнаи умумӣ ба соли нави хониш, шунида шуд.
Дар бахши кишоварзӣ вобаста ба истеҳсоли маҳсулот, ба роҳ мондани кишти такрорӣ, таъмини бозори истеъмолии дохили кишвар бо маҳсулоти тару тоза дар ҳамаи фаслҳои сол, истифодаи босамари гармхонаҳо, иҷрои нақшаи кишти зироатҳо, бахусус, картошка, васеъ кардани майдони кишти такрорӣ аз ҳисоби ғалладонагиҳо, лубиёгиҳо ва ҷуворимакка, захираи маводи озуқаворӣ дар сардхонаҳо ва таъминоти меваҷот дар бозорҳои дохилӣ, ба масъулин супоришҳо дода шуд.
Зимни суханронӣ Президенти мамлакат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон таваҷҷуҳи аъзои Ҳукумати кишвар, роҳбарони вазорату идораҳо ва мақомоти иҷроияи ҳокимияти давлатии вилоятҳо ва шаҳру ноҳияҳоро ба вазъи имрӯзаи ҷомеаи ҷаҳонӣ, таъсири омилҳои беруна ба иқтисоди миллӣ, хатари пандемияи коронавирус дар ҷаҳон ва таъсири манфии он ба рушди иҷтимоиву иқтисодии кишварҳои олам ҷалб карданд.
Президенти мамлакат ба Ҳукумати кишвар, мақомоти иҷроияи ҳокимияти давлатии вилоятҳо, шаҳру ноҳияҳо, роҳбарони вазорату идораҳо супориш доданд, ки бо мақсади фаъолияти босуботи иқтисоди миллӣ, ҷиҳати кам кардани таъсири манфии хавфҳои беруна ба он ва таъмини фаъолияти мунтазами тамоми соҳаҳои иқтисодиёт, чораҳои таъхирнопазир андешанд.
Ба Вазорати тандурустӣ ва ҳифзи иҷтимоӣ ҷиҳати тарғиби тарзи ҳаёти солим, пешниҳоди тавсияи мутахассисони соҳа барои риояи қоидаҳои санитарӣ-гигиенӣ, таъмини марказҳои саломатӣ бо маводи доруворӣ дастуру супоришҳо дода шуд.
Инчунин тамоми роҳбарони мақомоти марказӣ ва маҳаллии ҳокимияти давлатӣ вазифадор шуданд, ки захираву имкониятҳоро вобаста ба ғамхорӣ нисбат ба табақаҳои ниёзманд, беҳтаргардонии хизматрасониҳои тиббӣ ва пешгирӣ кардани бемории сироятии коронавирус ва пешбурди корҳои фаҳмондадиҳӣ дар байни аҳолӣ оид ба тозаву озода нигоҳ доштани муҳиту маҳалли зист, коргоҳу, иншоот ва риояи қоидаҳои беҳдоштӣ (гигиенаи шахсӣ) ба таври самаранок истифода баранд.
Ба Кумитаи телевизион ва радиои назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ва дигар расонаҳои иттилоотии кишвар супориш дода шуд, ки оид ба истифодаи самараноки заминҳои наздиҳавлигӣ ва хоҷагиҳои ёрирасон, бо истифода аз имкониятҳои ҳар як оила коркарди хонагии меваю сабзавот ва захираи зарурии маводи хуроквориро дар хонаҳо бештар тарғиб намоянд.
Дар охири кори маҷлис Президенти мамлакат, Раиси Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ба Ҳукумати кишвар ва мақомоти иҷроияи ҳокимияти давлатӣ барои дар сатҳи зарурӣ доир кардани маъракаи зимистонгузаронӣ, истифодаи сарфаркоронаи неруи барқ дар шароити камобӣ, омода намудани иншооти соҳаҳои иҷтимоию иқтисодӣ ба давраи зимистон, захираи кофии маводи хӯрокворӣ, захираи ангишт ва дигар сӯзишворӣ, таъмини барқу гармӣ ба муассисаҳо ва аҳолӣ дар фасли зимистон, омода кардани марказҳои барқу гармидиҳӣ, тайёр кардани муассисаҳои миёна ва олии таълимии кишвар, аз ҷумла донишгоҳу донишкадаҳо, литсейю коллеҷҳо ва омӯзишгоҳҳо ба соли хониши 2020-2021, оид ба вусъати корҳои ободониву бунёдкорӣ бахшида ба ҷашни 30-солагии Истиқлолияти давлатӣ, супоришҳои мушаххас доданд.
10 июл Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ - Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ва Раиси Маҷлиси миллии Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, Раиси шаҳри Душанбе муҳтарам Рустами Эмомалӣ ба корҳои сохтмонӣ дар Майдони “Истиқлол” оғоз бахшиданд.
Масоҳати умумии Майдони “Истиқлол” 30 гектар, аз ҷумла 2,7 гектарашро макони баргузории чорабиниҳои сиёсӣ ташкил медиҳад ва он дар ҳудуди хиёбони Рӯдакӣ, кӯчаҳои Саид Носир, Ҳабиб Аҳрорӣ ва Ойгули пойтахт воқеъ мебошад.
Ин иншооти муҳташам аз минбар, дарвозаи марказӣ ва дарвозаҳои шимолию ҷанубӣ, фаввораҳо, шаршара, деворнигора, айвончаҳо, майдони баргузории роҳпаймоиҳо, гулгашт, ҳавзҳои декоративӣ бо наҳрҳо, таваққуфгоҳо ва ғайра иборат мебошад.
Баландии рамзи Истиқлол, ки дар маркази майдон ҷойгир мешавад 121 метр буда, қисми поёнии он 30 метр ва қисми болоиаш 91 метрро ташкил медиҳад, ки он рамзи 30-солагии Истиқлол ва дар соли 1991-уми асри гузашта ба даст овардани Истиқлолро ифода менамояд.
Майдони “Истиқлол” бо маҷмааи меъмории рамзи “Истиқлол ва Озодӣ” муҳташамтарин иншооти асосии ҷашнӣ дар мамлакат маҳсуб мешавад, ки бахшида ба 30-солагии Истиқлоли давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар шаҳри Душанбе тибқи нақша соли 2021 мавриди истифода қарор дода мешавад.
Дар идомаи раванди созандагиҳо дар шаҳри Душанбе бунёди Майдони “Истиқлол” бо Маҷмааи меъмории рамзи “Истиқлол ва Озодӣ” аз пешрафту шукуфоӣ ва рушду нумуи мамлакат шаҳодат медиҳад.
Рафти бунёди Майдони “Истиқлол” бахшида ба 30-солагии Истиқлоли давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон таҳти назорати доимии Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон қарор дорад.
Аз ин ру Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон зимни шиносоӣ бо ҷараёни корҳои сохтмонӣ дар иншооти мазкур таваҷҷуҳи роҳбарияти Мақомоти иҷроияи ҳокимияти давлатии шаҳри Душанберо ба сифатнокӣ ва муҳлати иҷрои корҳо, масолеҳи сохтмонӣ ва вусъат бахшидани дигар тадбирҳои ободонии вобаста ба бунёди он ҷалб намуданд.
Дар ҳудуди майдон зирк, сиёҳгилаи японӣ, ирғай, шамшоди ҳамешсабз, буттаҳои сабз, ёсумани боғӣ, изғичи печон, бушол ва дигар намуди гулу бутта ва дарахтони нодир шинонида мешаванд.
Ёдовар мешавем, ки 26 майи соли 2018 аз тарафи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи таъсиси Комиссияи байниидоравӣ оид ба гузаронидани озмуни кушод байни шахсони воқеӣ ва ҳуқуқии ватанию хориҷӣ ҷиҳати интихоби беҳтарин лоиҳаи ангоравии Майдони “Истиқлол” бо Маҷмааи меъмории рамзи “Истиқлол ва Озодӣ” дар шаҳри Душанбе фармоиш ба имзо расида буд.
Озмуни мазкур 11 марти соли 2020 аз ҷониби аъзои комиссия ва мутахассисони соҳа ҷамъбаст гардид.
Дар маҷмӯъ дар озмуни кушод 32 лоиҳа пешниҳод гардида буд.
Лоиҳа бо рамзи “Тоҷ”, ки аз ҷониби гурӯҳи эҷодии Сарраёсати меъморӣ ва шаҳрсозии Мақомоти иҷроияи ҳокимияти давлатии шаҳри Душанбе таҳти роҳбарии Раиси шаҳри Душанбе Рустами Эмомалӣ таҳия гардид, бо гирифтани 45 хол сазовори ҷойи якум шуд.
Ин лоиҳа бо бартариҳои афзалиятдор ифодакунандаи тамоми талаботи озмун ва рамзи давлатдорию таъриху тамаддуни оламшумули миллати тоҷик арзёбӣ гардид.
Ҳангоми тартиб додани Лоиҳа бо рамзи “Тоҷ” лоиҳакашон ҳамчун асос ба рамзи “Дарахти ҳаёт” такя намуданд, ки он ғояву мазмуни васеъро ифода ва таҷассум менамояд.
Лавҳаҳо ба шакли барелеф мусавварӣ гашта, дар паҳлӯҳо деворҳои асосии муҷассама ва даромадгоҳҳои он ҷой дода шуда, дар онҳо давраҳои рушду инкишофи давлатдории тоҷикон аз замони Зардушт то имрӯз бо анъанаҳои миллӣ ва корнамоиҳои мардуми мо инъикос мегарданд. Ин давраҳои таърихӣ дар осорхонае, ки дар дохили муҷассама пешбинӣ шудааст, пурра дар шакли электронӣ тасвир мегарданд.
